W ostatnich latach można zauważyć drastyczny spadek cen kawy. Po długim okresie spadków, ceny dotarły do poziomów bliskich kosztom produkcji. We wrześniu tego roku, po raz pierwszy od 12 lat ceny kawy spadły poniżej 100 centów za funt. Czy jesteśmy zatem bliscy zmiany trendu?
Specyfika rynku towarowego
Pomimo swojej atrakcyjności, rynek towarowy nie cieszy się tak dużą popularnością jak kontrakty terminowe na indeksy czy rynek Forex. Surowce rolne zdecydowanie różnią się od „podstawowych” instrumentów tym, że mają pewne wady takie jak:
– różne godziny handlu (co sprawia, że występują duże luki cenowe)
– różne jednostki rozliczeniowe
– rolowania instrumentów co kilka miesięcy (tutaj opisałem ten temat dogłębniej)
– stosunkowo duży spread
– trzeba dobrze znać fundament
Z zalet należy wymieć jedną ale myślę że swoją istotą przykrywa wszystkie wady. Jest nią mocna trendowość tego instrumentu. Raz podchwycony trend może utrzymywać się kilka lat.
W tym artykule skupimy się głównie na analizie fundamentalnej kawy. Ten instrument jest bardzo przejrzysty pod kątem informacyjnym ze względu na Międzynarodową Organizację Kawy (ICO), która regularnie publikuje raporty oraz bieżące analizy popytu i podaży na światowym rynku. Postaramy się odpowiedzieć na pytanie co tak naprawdę wpływa na to, że ceny kawy tak mocno spadają oraz pokażemy wszystkie zalety i wady przyszłych wzrostów.
Aby skutecznie spekulować na kawie musimy mocno zaznajomić się z jej specyfikacją.
Najwięksi producenci kawy
Kawa od lat pijana oraz uprawiana jest w stosunkowo niezmieniony sposób. Wynika to z faktu, że jej produkcja nie wymaga zaawansowanej technologii lecz ciężkiej pracy do sadzenia drzew, pielenia oraz przeprowadzania zbiorów.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych http://www.fao.org/
Od lat największym producentem kawy jest Brazylia, która w sezonie 2017/2018 odpowiadała za 32% udział w światowej produkcji (51 tys. worków, tj. 3 miliony ton). Drugim znaczącym graczem jest Wietnam, który mocno przyczynił się do kryzysu na cenach kawy w latach 1997 – 2003. W roku 1994 prezydent Stanów Zjednoczonych Bill Clinton zniósł embargo nałożone na Wietnam. Kraj ten postanowił zainwestować w rozwój handlu zagranicznego w tym sektorze, co później doprowadziło do znacznej obniżki cenowej. W maju 1997 roku za 1 funt kawy trzeba było zapłacić 318 USc/, natomiast 4 lata później ceny znajdowały się już 86% niżej.
Źródło: https://pl.tradingview.com/chart/?symbol=NYMEX%3AKC1!
Tak wygląda pierwsza dziesiątka producentów kawy:
- Brazylia 51 000 worków
- Wietnam 29 500 worków
- Kolumbia 14 000 worków
- Indonezja 10 902 worków
- Honduras 8 349 worków
- Etiopia 7 650 worków
- Indie 5 840 worków
- Uganda 5 100 worków
- Peru 4280 worków
- Meksyk 4100 worków
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych http://www.fao.org/
Na świecie występują dwa główne typy kawy – łagodniejsza w smaku i droższa arabica oraz mocniejsza robusta. Produkcja wymaga ściśle określonych warunków meteorologicznych dlatego arabica uprawiana jest głównie w Ameryce Łacińskiej, wschodniej Afryce oraz Azji. Robusta rośnie dobrze na nizinach dlatego główne plantacje znajdziemy w zachodniej i środkowej Afryce oraz południowej Azji.
Jak widać, podaż kawy pochodzi głównie z krajów rozwijających się. Skąd zatem pochodzi konsumpcja?
Źródło: https://atlas.media.mit.edu/en/visualize/tree_map/hs92/import/show/all/0901/2016/
Głównym importerem kawy w roku 2016 były Stany Zjednoczone, na drugim miejscu stały Niemcy oraz dalej Francja, Włochy, Japonia, Belgia z Luksemburgiem, Kanada, Holandia i Wielka Brytania. Jednym słowem są to kraje mocno rozwinięte. Jako ciekawostkę można przytoczyć Polskę, która zajmuje 13 miejsce z udziałem 1,7% w całości światowego importu kawy.
Spadające ceny kawy
Ceny kawy od 2014 roku znajdują się w silnym trendzie spadkowym. We wrześniu doszło do przebicia psychologicznej granicy 100 USc/funt (minimum wypadło na 95.10) lecz jak się później okazało było to tylko na chwilę. Granica 100 US/c jest ważna z punktu widzenia historii wykresu ponieważ to od tego poziomu zaczynały się mocne wzrosty. Taki bieg wydarzeń nastąpił zarówno w latach 2006, 2007, 2008 oraz 2013.
Źródło: https://pl.tradingview.com/chart/?symbol=NYMEX%3AKC1!
Ceny kawy w roku 2018 znalazły się po raz pierwszy od 12 lat poniżej tej granicy. Czemu właściwie to zawdzięczamy?
Aktualne dane fundamentalne
Ceny w listopadzie oraz grudniu spadają ze względu na podwyższony eksport z krajów zajmujących się jej produkcją.
W sezonie 2017/2018 światowa produkcja wyniosła 163,51 milionów worków co przekroczyło światową konsumpcje na poziomie 161,93 milionów (nadpodaż wyniosła 1,59 miliona). Jest to sytuacja niekorzystna dla producentów, którzy są zmuszeni obniżać ceny na skutek dużej konkurencji i produkcji tego towaru.
Wzrost podaży odzwierciedlają dane dotyczące wysyłki kawy za granicę. Światowy eksport wzrósł w październiku 2018 r. o 17% r/r i wyniósł 10,41 mln worków. Dla porównania, w październiku 2017 r. było to „zaledwie” 8,89 mln worków.
Przyjrzyjmy się bliżej jak wyglądają dane eksportowe największego producenta kawy czyli Brazylii. W październiku 2018 r. eksport z tego kraju wzrósł o 29,1% r/r do 3,75 miliona worków co jest rekordem jeśli chodzi o ten miesiąc na przestrzeni ostatnich lat. Warto tutaj zaznaczyć, że liczby te są zagregowane czyli dotyczą każdego rodzaju kawy. Jeśli chodzi o ten najbardziej wartościowy gatunek czyli kawę arabikę, eksport od początku sezonu 2018/2019 w Brazylii (od kwietnia do października) wyniósł 15,27 miliona worków co było odczytem o 4,1% wyższym niż rok temu. Trzeba tutaj zaznaczyć, że jest to wartość mniejsza niż w analogicznym okresie w sezonie 2016/2017 gdzie wyeksportowano wtedy 16,24 miliona worków.
Dane na sezon 2018/2019 wskazują na poziom produkcji podobny do sezonu 2017/2018. Oczekuje się, że poziom wyprodukowanej kawy przez największe kraje pozostanie stabilny z perspektywą ewentualnego lekkiego wzrostu w sezonie 2018/2019. Globalny wzrost gospodarczy nie powinien przekroczyć poziomów z roku 2017 co może ograniczyć wzrost konsumpcji kawy na świecie.
Nadwyżka podaży oraz silne tempo eksportu wywierają presję na obniżkę cen kawy na świecie. Czy ceny mogą pozostać na niskim poziomie przez najbliższe kilka miesięcy?
Sezonowość
Źródło: https://commodityseasonality.com/softs/
Okres zbiorów kawy u największego producenta kawy dobiegł końca a nadchodzące miesiące, tj. styczeń oraz luty historycznie wypadały jako najlepsze miesiące do zakupu kawy. Oczywiście, sezonowość może wskazywać na występowanie pewnych anomalii lecz należy głębiej zanalizować ten temat pod kątem prawdopodobieństwa tego zdarzenia. Co może wpłynąć na wycenę kawy w kolejnych miesiącach?
Wybory w Brazylii
Przed wyborami prezydenckimi w Brazylii, kurs pary USD/BRL dyskontował rosnącą popularność prawicowego kandydata Jaira Bolsonaro. W ostateczności real brazylijski zdołał umocnić się względem równie silnego dolara o ponad 10%. Samo zwycięstwo Jaira nie zostało jednak przyjęte z entuzjazmem. Dzień 29 października to dzień wygranej w wyborach oraz początek nowej fali osłabiania się reala.
Do tej pory kurs reala był bardzo mocno powiązany z cenami kawy. Słaby real pozwalał na uzyskiwanie większych zysków ze sprzedaży kawy, nawet jeśli jej ceny szły do dołu.
Jak widać na przestrzeni ostatniego pół roku, istnieje ujemna korelacja pomiędzy cenami kawy a kursem USD/BRL. Obecnie wskaźnik ten wynosi -0,75 wskazując tym samym na silną ujemną korelację tych instrumentów. Oznacza to, że spadek pary USD/BRL powinien powodować wzrost ceny kawy.
Jest to logiczne z punktu widzenia brazylijskich producentów. Chcąc zarobić ze sprzedaży kawy tyle samo w realach, muszą oni sprzedać po droższej cenie bądź dostać więcej realów za jednego dolara.
Czy jest jeszcze potencjał do spadków?
Warto wiedzieć jaki jest koszt produkcji jednego funta kawy. Ten temat poruszałem w październikowym artykule Spadające ceny kawy stawiają rolników w niebezpieczeństwie
Właściciele farm kawowych w Peru, Hondurasie, Kolumbii i Meksyku, ponoszą przeciętne krótkoterminowe koszty w granicach 90 centów za funt. W Brazylii może być to podobna wartość. Ostatni raz wzburzenie cenami kawy wśród producentów miało miejsce w 2013 roku. Wtedy ceny kawy osiągnęły minimum na 100,73 USc/funt po czym w ciągu niecałego roku powędrowały na 225. Niby obecne ceny w okolicy 100 centów powinny generować zysk dla producentów ale długo ta lokomotywa nie pociągnie. Zysk rzędu 10 centów na worku nie jest dla nas oszałamiający ale inne zdanie może mieć na ten temat mieszkaniec Kolumbii. Zysk może spaść nawet i do 5-6 centów. Ba, może go w ogóle nie być. Przecież to nie producenci decydują o cenach a rynek… A jakie zdanie ma rynek?
Pozycjonowanie się inwestorów – raport CFTC
O tym powie nam pozycjonowanie inwestorów
Źródło: opracowanie własne na podstawie https://www.cftc.gov/MarketReports/CommitmentsofTraders/index.htm
Po stronie faktycznych posiadaczy kawy doszło ostatnio do przykrycia pozycji short oraz otwierania nowych pozycji long co dało nam wzmożony efekt. W sumie pozycja long netto wydłużyła się o 7 819 kontraktów.
Po stronie spekulujących widać jednak zupełnie inne zachowanie. Tutaj mieliśmy przykrycie pozycji long oraz otwieranie nowych pozycji short. Pozycja short netto skróciła się o 9 173 kontrakty.
Czyżby zatem smart money chciały zepchnąć ceny niżej? Ciekawe jak długo taka sytuacja będzie się utrzymywać. Należy bacznie śledzić dalsze poczynania smart money pod kątem zaangażowania short.
Podsumowanie
Z technicznego punktu widzenia możliwość dalszych spadków w długim terminie wydaje się być ograniczona lecz ostatnie poczynania smart money stawiają wzrosty pod znakiem zapytania. Istnieje ryzyko wejścia kapitału spekulacyjnego, który ostatecznie spowoduje spadek cen kawy poniżej kosztu produkcji. Wiadomym jest, że taka sytuacja nie będzie trwała wieczność.
Kurs USD/BRL dał już spadkowy sygnał, co przy korelacji rzędu -0,75 stanowi kolejny argument przemawiającym za nadchodzącymi wzrostami.
Nadchodzą dwa dobre miesiące pod kątem sezonowości. Styczeń i luty historycznie były najlepszymi miesiącami do wzrostów tego surowca. Jesteśmy bardzo mocno zainteresowani początkiem stycznia oraz pierwszego raportu CFTC na ten miesiąc.
Na ten moment na kawie dominuje trend spadkowy gdzie ostatnia październikowa korekta miała taką samą rozpiętość co poprzednia. Wydaje się, że ceny kawy jeszcze nie powiedziały ostatniego słowa pod względem spadków i w krótkim terminie zobaczymy ją jeszcze raz w okolicy 95 USc/funt.
Niewątpliwym jest jednak fakt, że ceny kawy w okolicy 100 USc/funt są bardzo interesujące i będziemy mocno obserwować ten instrument w nadchodzących miesiącach.
Polecamy śledzić takie strony jak:
Raport CFTC https://www.quandl.com/data/CFTC/083731_F_ALL-Commitment-of-Traders-COFFEE-C-ICUS-Futures-Only-083731
Świeże raporty od Międzynarodowej Organizacji Kawy http://www.ico.org/
Jeśli ktoś chce się głębiej zagłębić w temat kawy, polecam również portal FAO, czyli agendy ONZ ds. żywienia i rolnictwa http://www.fao.org/