Nie ma żadnych wątpliwości, że kwestia gazu ziemnego niemal przez cały 2022 rok budziła bardzo silne emocje. Ekstremalne wahania cen tego surowca w ostatnich miesiącach są oczywiście skutkiem zbrodniczej napaści Rosji na Ukrainę.
Sytuacja na rynku była szczególnie napięta pod koniec sierpnia, gdy odnotowano historyczne rekordy cen gazu w związku z ryzykiem, że Rosja z dnia na dzień przerwie dostawy przez gazociąg Nord Stream.
Następnie jednak sytuacja uległa zmianie – ceny gazu w Europie znacząco się obniżyły, a ponadto od drugiej połowy października zachowują się dosyć stabilnie. Jakie są przyczyny takiego ochłodzenia rozgrzanego wcześniej do czerwoności rynku gazu? Przekonamy się poniżej:
Dlaczego ceny gazu w końcu wyraźnie spadły?
Wybuch Nord Stream
Ostatnie miesiące obfitowały w wiele wydarzeń mających wpływ na rynek gazu ziemnego w Europie. Po pierwsze, gazociąg Nord Stream po uszkodzeniach w wyniku wybuchu, o co podejrzewana jest Rosja, prawdopodobnie nie zostanie naprawiony.
Zapełnione magazyny krajów UE
Po drugie, zdecydowane kraje Unii Europejskiej zadbały o to, aby mieć przed sezonem grzewczym zapełnione magazyny z gazem w ponad 95%. Udało się to osiągnąć, dzięki dywersyfikacji dostaw. Większość krajów UE, które wcześniej były uzależnione od Rosji – w tym Niemcy, skutecznie zaczęły pozyskiwać gaz z innych źródeł.
Mowa tu głównie o skroplonym gazie ziemnym (LNG) ze Stanów Zjednoczonych. Zwiększony eksport LNG z USA był możliwy dzięki rewolucji łupkowej sprzed kilku lat i systematycznym zdobywaniu rynku przez amerykański gaz skroplony. Od 2016 roku USA zwiększało swoją pozycję na rynku, w 2021 roku osiągając poziom eksportu bliski poziomom Kataru i Australii.
Ciepły październik i listopad
Po trzecie, październik i pierwsza połowa listopada w Europie okazały się nadzwyczaj ciepłe – dzięki czemu zapotrzebowanie na ciepło generowane z gazu ziemnego było mniejsze niż pierwotnie zakładano – a jego nadwyżki mogły trafić właśnie do magazynów.
Działania UE rozwiązujące problem gazu w ujęciu długoterminowym
Po czwarte, w Unii Europejskiej cały czas trwają intensywne prace nad trwałymi rozwiązaniami dotyczącymi gazu ziemnego. Dla przykładu, w ciągu kilku miesięcy ma nawet powstać nowy gazociąg pomiędzy Portugalią, Hiszpanią i Francją.
Wdrażane są także projekty budowy nowych gazoportów pozwalających na odbiór zwiększonych wolumenów LNG z kierunków innych niż Wschód. Dodatkowo, w UE zintensyfikowano również współpracę z Norwegią i Katarem.
Pod koniec sierpnia gaz był niemal 3 razy droższy niż dziś
W konsekwencji, w ciągu zaledwie dwóch miesięcy ceny kontraktów terminowych na gaz ziemny z holenderskiego hubu TTF spadły z rekordowych 342 euro za megawatogodzinę do okolic 93 EUR.
W ciągu ostatnich czterech tygodni poruszały się one natomiast w przedziale od 97 do 139 euro za megawatogodzinę, a w tej chwili ich kurs oscyluje w granicach 123 EUR.