Model wyceny aktywów kapitałowych w skrócie CAPM (z ang. capital asset pricing model) opisuje związek pomiędzy ryzykiem systematycznym a oczekiwanym zwrotem z inwestycji (zwłaszcza akcji). Wykorzystuje się go powszechnie m.in. do wyceny ryzykownych instrumentów finansowych, oceniając nie tylko oczekiwany zwrot z aktywów, ale również biorąc pod uwagę ich ryzyko.
[cmsmasters_sidebar shortcode_id=”jnlvyohb25″ sidebar=”midzy-postami-250×300″ classes=”reklamamobile”]
Jak obliczyć wskaźnik CAPM?
Wzór na obliczenie CAPM wygląda następująco:
gdzie:
R — oczekiwana stopa zwrotu
Rf — stopa wolna od ryzyka
β — beta inwestycji
Rm — stopa zwrotu z portfela rynkowego.
Obliczając CAPM, uwzględnia się wartość pieniądza w czasie. Oprócz tego poszczególne elementy składowe tego wzoru mają za zadanie uwzględnić ryzyko inwestycyjne, co pozwala inwestorowi podjąć lepszą decyzję odnośnie do opłacalności inwestycji.
Warto przyjrzeć się składowej Beta — określa ona ryzyko danej inwestycji w porównaniu do portfela rynkowego. Beta większa niż jeden oznacza, że dana inwestycja jest bardziej ryzykowna niż średnia rynkowa, beta mniejsza niż jeden oznacza, że inwestycja jest mniej ryzykowna niż średnia.
Przykład obliczeń
Wyobraźmy sobie, że rozważasz zakup akcji pewnej firmy. W porównaniu z benchmarkiem beta akcji wynosi 1,2. Załóżmy, że stopa wolna od ryzyka wynosi 2%, natomiast inwestorzy spodziewają się, że rynek będzie rósł 7% rocznie. W takiej sytuacji można obliczyć wskaźnik CAPM:
CAPM = 2%+1,2 (7%-2%)
CAPM = 8%
Oznacza to, że oczekiwany zwrot akcji wynosi na podstawie tej formuły 8%.
Problemy CAPM
Formuła CAPM jest szeroko stosowana, głównie ze względu na prostotę i łatwe porównywanie różnych inwestycji. Jednocześnie warto zauważyć, że opiera się ona na kilku założeniach, które mogą zmniejszać jej skuteczność.
Na uwagę zasługuje zwłaszcza włączenie beta do formuły. Jest to wskaźnik, który nie jest do końca obiektywny. Obliczając go, wykorzystuje się dane historyczne, które nie muszą mieć odzwierciedlenia w przyszłości.
Oprócz tego obliczając CAPM, wykorzystuje się parametry, które nie są obserwowane, takie jak np. oczekiwana stopa zwrotu. Jak pokazują badania ekonometryczne — szacowanie tych parametrów przynosi negatywne efekty.
Obliczając CAPM, zakłada się również, że stopa wolna od ryzyka pozostaje stała w trakcie trwania inwestycji. Natomiast może się okazać, że ona wzrośnie lub zmaleje, co wpływa często na koszt kapitału wykorzystanego w inwestycji. Przez to akcje mogą być przewartościowane lub niedowartościowane.
Jak wykorzystać CAPM w praktyce?
Pomimo że CAPM wykorzystuje wiele założeń teoretycznych i nie jest wskaźnikiem idealnym, to można wykorzystać je w bardzo praktyczny sposób. Oto dwa przykłady:
- Doradca inwestycyjny proponuje dodanie do portfela akcji pewnej firmy, gdzie stopa dyskontowa wynosi 13%. Ty porównujesz ten wskaźnik, z wynikami grupy rówieśniczej. Okazuje się, że wyniki na przestrzeni ostatnich lat wahają się w okolicy 10%. Dlatego też warto przemyśleć tę inwestycję i dopytać się doradcy o powody wyższego oczekiwanego zwrotu.
- Kolejnym przykładem jest ocena efektywności swojego portfela. Przykładowo twój portfel średnio rośnie o 12% rocznie, jednocześnie ryzyko wynosi 9%, natomiast średnia rynkowa generuje 12% rocznie, ale przy ryzyku 7%. W takiej sytuacji warto przyjrzeć się temu, w jaki sposób budowany jest portfel inwestycyjny i wprowadzić zmiany, które pozwolą zminimalizować ryzyko.
Podsumowanie
Wskaźnik CAPM wykorzystuje się dzisiaj do budowania portfela inwestycyjnego, pozwala on ocenić czy bezpieczeństwo inwestycji portfela jest wyceniane uczciwe. Pomimo że wskaźnik ten nie jest pozbawiony wad, to pozwala lepiej zrozumieć związek pomiędzy ryzykiem inwestycji a potencjalnym zyskiem. Dzięki temu możliwe jest bardziej świadome tworzenie swojego portfela inwestycyjnego.