Małe i średnie przedsiębiorstwa oraz startupy działające na wzrostowym rynku często mają innowacyjny pomysł na biznes, lecz problemem dla nich jest znalezienie odpowiedniego finansowania.
W takiej sytuacji warto pomyśleć o venture capital. Jest ona uznawana za jedną z najlepszych form pozyskiwania kapitału, którego poszukują projekty inwestycyjne posiadające formę spółek kapitałowych i dobrze rokujące na przyszłość.
Na czym dokładnie polega venture capital, w jaki sposób działa i czym się wyróżnia na tle innych form finansowania? Czy to dobra alternatywa dla kredytów? Kto może zostać inwestorem VC? Dowiemy się poniżej:
Venture capital – co to jest? 
Venture capital to średnio- i długoterminowe inwestycje w przedsiębiorstwa niepubliczne znajdujące się we wczesnych fazach rozwoju, przede wszystkim w startupy, realizowane przez wyspecjalizowane podmioty, czyli fundusze venture capital.
VC to inwestycje wysokiego ryzyka. Niepewność tej formy finansowania wynika głównie z faktu, iż środki powierzone przez fundusz VC mniejszej spółce nie mają charakteru pożyczki. To raczej inwestycja, często połączona ze wsparciem menedżerskim dotyczącym optymalizacji procesów biznesowych czy podniesienia jakości zarządzania, która w przyszłości ma przynieść korzyści obu stronom.
Celem działania venture capital jest oczywiście osiągnięcie zysku wynikającego z przyrostu wartości przedsiębiorstwa przez odsprzedaż jego akcji lub udziałów po upływie określonego czasu. Najczęściej taka inwestycja trwa od 2 do 5 lat.
Jednak, jak w przypadku każdego przedsięwzięcia związanego z firmami we wczesnym etapie rozwoju, inwestor musi liczyć się z możliwością niepowodzenia i utraty swoich środków, tak więc VC to fundusze wysokiego ryzyka.
Na świecie inwestycje funduszy venture capital odgrywają ogromną rolę. Gdyby nie one, nie powstałyby firmy takie jak Intel, Google, Amazon, Facebook czy eBay. Najważniejszą częścią globalnego rynku VC jest rynek amerykański. Wśród 20 największych funduszy venture capital na świecie 15 zarejestrowanych jest tam, pozostała piątka ma swoje siedziby we Francji, Wielkiej Brytanii i Szwajcarii.
Inwestycja venture capital w praktyce
Jak już zostało wspomniane inwestycja VC polega na zasileniu kapitałem przedsiębiorstwa we wczesnej fazie rozwoju w zamian za objęcie przez fundusz venture capital części jego akcji lub udziałów.
To jedna z najważniejszych i najpopularniejszych form finansowania rozwoju i wzrostu startupów. Fundusz VC staje się w ten sposób współwłaścicielem spółki, którą wspiera środkami. Forma i liczba akcji lub udziałów jaką otrzyma wynika z negocjacji pomiędzy nim a właścicielami spółki.
Fundusz venture capital najczęściej uczestniczy w działaniach na rzecz rozwoju podmiotu, stając się w pewnym sensie partnerem przedsiębiorcy. Decydując się powierzyć przedsiębiorstwu kapitał, VC oczekuje możliwości ciągłego monitoringu sytuacji spółki, a często także dopuszczenia do zarządzania nią, choćby przez delegowanie swojego przedstawiciela do rady nadzorczej lub zarządu tej spółki.
Co równie istotne, w przypadku pozyskania finansowania od funduszu Venture Capital zarządzający funduszem najczęściej dostarczają spółce know-how i ogromny pakiet wiedzy biznesowej. Takie wsparcie pozafinansowe uznawane jest w branży za absolutnie bezcenne.
Szczegóły dotyczące uprawnień zarządczych i nadzorczych funduszu ustalane są w trakcie negocjacji poprzedzających decyzję funduszu o zaangażowaniu finansowym w przedsiębiorstwo. Postanowienia dotyczące wzajemnych praw i obowiązków stron są istotnym elementem umowy inwestycyjnej.
Zakres ingerencji funduszy venture capital w działalność finansowanych przez nie przedsiębiorstw może się znacznie różnić i zależy od wielu czynników, w tym choćby sytuacji finansowej spółki czy etapu jej rozwoju.
Kiedy fundusz VC wychodzi z inwestycji? 
Fundusz venture capital posiada z reguły z góry określony okres zaangażowania. Na ogół wynosi on od 2 do 5, czasem nawet 7 lat. Po tym czasie fundusz VC wycofuje zaangażowany kapitał oraz realizuje ewentualny zysk albo ponosi stratę. Najbardziej powszechnymi sposobami wyjścia z inwestycji są:
- Odsprzedaż akcji lub udziałów w spółce inwestorowi branżowemu lub finansowemu
- Odsprzedaż akcji lub udziałów w spółce innemu funduszowi venture capital
- Wprowadzenie akcji spółki na giełdę papierów wartościowych, a następnie ich sprzedaż właśnie na takim rynku regulowanym
W przypadku niepowodzenia inwestycji może dojść do likwidacji spółki lub umorzenia jej udziałów.
Jak zdobyć inwestora VC?
Fundusze venture capital dokonują szczegółowej oceny działalności każdego startupu, który wzbudzi ich zainteresowanie i badają jego perspektywy rozwoju. W praktyce, do fazy inwestycji przechodzi zaledwie 1% projektów.
Czasem cały proces przed ogłoszeniem ostatecznej decyzji trwa nawet kilkanaście miesięcy. W celu określenia wartości spółki oraz potencjału jej rozwoju fundusz venture capital sprawdza i analizuje jej działalność. Jeśli wstępna analiza spółki spotka się z zainteresowaniem funduszu, jej właściciele muszą dostarczyć mu bardziej szczegółowych informacji.
Podstawą do dalszych rozmów jest często biznesplan, który może okazać się kluczowym dokumentem decydującym o tym, czy fundusz VC zechce zaangażować w spółkę środki finansowe. Biznesplan powinien zawierać:
- Opis przedsiębiorstwa i jego historię
- Opis produktów i usług świadczonych przez przedsiębiorstwo
- Analizę rynku, na którym działa przedsiębiorstwo
- Strategię sprzedaży i marketingu przedsiębiorstwa
- Opis osób zajmujących kluczowe stanowiska
- Historyczne oraz prognozowane dane finansowe
Najlepszą drogą do skutecznego pozyskania finansowania w postaci funduszu venture capital dla naszego biznesu jest zatem zainteresowanie go naszą działalnością, a następnie przygotowanie dla niego szczegółowego i rzetelnego biznesplanu.
Ograniczenia dla spółki związane z pozyskaniem finansowania od VC 
Wprowadzenie do spółki inwestora finansowego w postaci funduszu venture capital budzi wśród wielu przedsiębiorców poważne obawy. Właściciele tracą bowiem część władzy w spółce, muszą pogodzić się ze zmianami sposobu zarządzania nią i koniecznością konsultowania z funduszem ważnych decyzji.
Współpraca z funduszem venture capital oznacza też konieczność terminowego raportowania mu wyników finansowych spółki oraz informowania o istotnych zdarzeniach związanych z jej działalnością.
Z powyższego wynika zatem, że mamy dwie podstawowe wady finansowania projektu za pomocą funduszu venture capital. Pierwszą z nich stanowi fakt, że zainteresowanie funduszu VC do zainwestowania w nasze przedsiębiorstwo to niezwykle wymagające wyzwanie.
Ponadto, korzystając z tej metody finansowania przedsiębiorca traci autonomię na rzecz funduszu VC. Nie będziemy już mogli więc rozwijać startupu w taki sposób, jaki wyłącznie my uważamy za słuszny.
Mimo powyższych ograniczeń, nie ma żadnych wątpliwości, iż na ogół korzyści płynące ze współpracy z funduszem venture capital znacząco przewyższają opisane mankamenty. Z tego powodu ta metoda finansowania stanowi bardzo atrakcyjną alternatywę dla klasycznego kredytu gotówkowego dla firm.
Jak inwestować w fundusze venture capital?
Na koniec warto zaznaczyć, że fundusze venture capital funkcjonują w formie partnerstwa, na które składają się general partners, czyli osoby na co dzień prowadzące operacyjnie fundusz i inwestujące w niego własny majątek w wysokości około 2% wielkości funduszu, oraz limited partners.
Limited partners, jak wskazuje nazwa, to pasywni inwestorzy w funduszu. Pełnią oni w strukturze venture capital rolę partnerów, jednak ich prawa i obowiązki są ograniczone. Zazwyczaj inwestują oni kapitał w zamian za określoną ilość udziałów w przyszłych zyskach, jednak mają zazwyczaj ograniczone możliwości głosowania oraz nie są włączeni w działalność operacyjną.
Czy zatem warto zainwestować w venture capital?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, każdy z nas musi zastanowić się, czy VC to odpowiedni dla nas sposób lokowania kapitału. Celem działania venture capital jest oczywiście osiągnięcie spektakularnego zysku wynikającego z przyrostu wartości przedsiębiorstwa przez odsprzedaż jego akcji lub udziałów po upływie określonego czasu.
Jednak, jak już zostało wspomniane, są to inwestycje wysokiego ryzyka. Badania pokazują bowiem, że aż 50% VC przynosi stratę, kolejne 25% przynosi zysk na poziomie do 100%. Jedynie najlepsze 15% funduszy venture capital przynosi zwrot z inwestycji powyżej 200%.
Ponadto, trzeba wiedzieć, iż aby zostać inwestorem w venture capital, trzeba wnieść do funduszu kapitał rzędu co najmniej kilkuset tysięcy złotych. Jest to zatem inwestycja wyłącznie dla majętnych inwestorów, którzy na dodatek liczą się z tym, że mogą stracić całość ulokowanych w ten sposób pieniędzy. 
Co więcej, należy mieć świadomość, że venture capital to branża mocno oparta na networkingu (relacjach biznesowych). Z tego powodu, w czołowym funduszu VC najłatwiej jest zostać limited partnerem poprzez sieć kontaktów i płynące z niej polecenia.
Zwykle bowiem, gdy general partners rozpoczynają proces zbierania kapitału pod przyszły fundusz, korzystają oni ze swojej sieci kontaktów, szukając w niej osób zainteresowanych dołączeniem do partnerstwa lub poleceń takich osób.
Trzeba sobie również zdawać sprawę, że fundusze venture capital działają cyklicznie i jeżeli zależy nam na wejściu do konkretnego podmiotu, może zdarzyć się, że zamknął on już swój proces fundraisingu pod dany fundusz i będziemy musieli poczekać do momentu, w którym ten sam zespół zarządzający będzie zbierał kapitał po raz kolejny.