Wskaźnik siły relatywnej (relative strength index), czyli RSI to jeden z najpopularniejszych wskaźników na świecie. Znaczna większość inwestorskiego, czy traderskiego świata spróbowała wykorzystać ten wskaźnik. Bardzo często wybiera się go jako uzupełnienie systemu, a czasami pełni w nim najważniejszą rolę. Co sprawia, że ten oscylator cenowy jest tak popularny? Jak dokładnie działa? Czas przybliżyć temat popularnego RSI.
Geneza powstania
Wskaźnik siły relatywnej (RSI) został opracowany przez Wellesa Wildera. Data powstania jest sprawą nieco zagadkową. Część źródeł i badaczy wskazuje, że pierwsze znamiona RSI pojawiły się w czasopiśmie z 1978 roku. Jednak jak wskazują osoby bliskie twórcy RSI, koncepcja rodziła się na początku lat osiemdziesiątych. Sam autor wspomina jedynie, że pomysł narodził się dzięki seminariom w krajach Dalekiego Wschodu.
Co to właściwie jest RSI? Jak wygląda jego wzór?
RSI to jeden z oscylatorów cenowych i podobny jest do oscylatora stochastycznego. Wskaźnik mierzy siłę ruchów wzrostowych w stosunku do ruchów spadkowych. Najpopularniejszymi okresami, dla których liczony jest wskaźnik są 9, 14 oraz 21 dni. RSI można go wykorzystywać na różne sposoby. Najczęściej korzysta się z niego przy określaniu faz wykupienia (bądź wyprzedania) rynku oraz jako wskaźnik wejścia (bądź wyjścia). Jest to jeden z najbardziej powszechnych wskaźników ze względu na swoją prostotę. Potwierdza to wzór, który prezentuje się następująco.
a – średnia wartość wzrostu cen zamknięcia z x dni
b – średnia wartość spadku cen zamknięcia z x dni
Zasady stosowania wskaźnika siły relatywnej
Wskaźnik siły relatywnej porusza się w przedziale od 0 do 100. Przy czym należy zauważyć, że dwa poziomy odgrywają szczególną rolę. Najczęściej wybieranymi są 30 i 70, które odpowiednio wskazują na wyprzedanie oraz wykupienie danego instrumentu (waloru). Tym samym sygnał sprzedaży powstaje wówczas, gdy wartość RSI zmniejsza się po okresie osiągania wysokich wartości. Analogicznie odwrotnie, jeżeli niska wartość RSI zaczyna rosnąć, a ceny utrzymują się na niskich poziomach, jest to sygnał kupna.
Przykład zachowania wskaźnika RSI
Chcąc w jak najlepszy sposób przedstawić tematykę wskaźnika siły relatywnej, należy dołączyć wykres z jego udziałem. Jako przykład posłużą nam notowania pary walutowej USD/CHF. Oprócz kursu tego waloru, na wykresie znajduje się jeszcze jedynie wskaźnik RSI, aby to jemu w pełni poświęcić uwagę. Dokładnie opisaliśmy miejsca, w których wskaźnik generuje poszczególne sygnały. Są one zbieżne z informacjami, które zamieściliśmy w wyższych akapitach.
Zaznaczyliśmy po trzy z sygnałów na kupno i sprzedaż (otwarcia pozycji odpowiedniego typu), choć rynek pokazał ich znacznie więcej. Celem było bowiem pokazanie kilku przykładów, gdyż najbardziej uniwersalne stosowanie, nie jest skomplikowane.
Indywidualne podejście do wskaźnika
Patrząc jednak na powyższy przykład zauważmy, że posługiwanie się RSI jest kwestią indywidualnego podejścia. To twierdzenie wspierają sytuację tj. (bazując na powyższym przykładzie) I sygnał sprzedaży, I sygnał kupna i III sygnał kupna. Sygnały zaznaczyliśmy, książkowo oraz tak, jakbyśmy mieli otwierać pozycję w czasie rzeczywistym. Spójrzmy, że w podanych sytuacjach wskaźnik zanim rzeczywiście odwrócił się, potrafił jeszcze poruszać się wokół poziomów 30 czy 70. Z tego względu indywidualne podejście do wskaźnika jest wskazane. Jedni np. dołożyliby kolejnych zleceń, zaś drudzy mogliby potraktować to jako mechaniczne zamknięcie pozycji.
Zjawisko dywergencji wskaźnika RSI
Wskaźnik siły relatywnej (RSI) można wykorzystywać, aby określać punkty zwrotne na danym instrumencie. Wówczas korzystamy ze zjawiska dywergencji, które jest rozbieżnością pomiędzy kierunkiem ceny a kierunkiem oscylatora. Należy zauważyć, że wspomniane zjawisko dotyczy jedynie oscylatorów cenowych. Istnieją dwie dywergencje: hossy (byka) oraz bessy (niedźwiedzia). Pierwsza zwiastuje odwrócenie trendu na wzrostowy. Drugie natomiast sygnalizują możliwość zakończenia tego trendu.
Zjawisko dywergencji szczegółowo opisał dr Alexander Elder. W swojej pracy poświęconej wskaźnikowi RSI wskazał trzy typy dywergencji: Typ A, B oraz C.
Dywergencja klasy A:
Pojawia się, gdy ceny spadają do nowego minimum, zaś oscylator buduje swój wyższy dołek. Ten typ uważany jest za najsilniejszy zarówno dla dywergencji byka, jak i niedźwiedzia.
Dywergencja klasy B:
Ma miejsce, gdy cena buduje podwójne dno lub podwójny szczyt. Oscylator zaś osiąga wyższy dołek lub niższy szczyt względem poprzedniego.
Dywergencja klasy C:
Mamy z nią do czynienia, gdy cena zależnie od przypadku spada lub rośnie tworząc nowe minimum lub maksimum. W tym czasie oscylator odpowiednio buduje podwójne dno, bądź podwójny szczyt.
Wnioski
RSI jest bardzo dobrym narzędziem, które jest również bardzo indywidualne. W prosty sposób można odczytać z niego wartości, a jego studiowanie i wyciąganie wniosków, z całą pewnością pomoże w dopełnieniu lub ewentualnym stworzeniu własnego systemu giełdowego. Na bazie RSI powstało wiele strategii, które opiszemy w kolejnym artykule.
