Banki centralne i rządy 10 największych potęg gospodarczych uwolniły już około 15 bilionów dolarów środków pomocowych, aby chronić swoje gospodarki przed ekonomicznymi skutkami pandemii koronawirusa. Są to rekordowe w historii kwoty, które niestety w przyszłości zwiększą deficyty budżetowe i zadłużenia państw również do rekordowych poziomów. Całkowita kwota uwolnionych środków odpowiada już 17% globalnego PKB za 2019 rok.
Decydenci głównych, światowych gospodarek wstrząśnięci zawirowaniami na rynkach finansowych w marcu skorzystali z bezprecedensowych narzędzi do ratowania swoich gospodarek w tym tematów do tej pory tabu, takich jak rozdawanie gotówki dla obywateli czy skupowanie obligacji śmieciowych. Część z tych narzędzi, takich jak warte 7 miliardów dolarów quasi-fiskalne pożyczki i gwarancje kredytowe, może jednak nie być nigdy wykorzystane, co zmniejszyłoby skalę całkowitej sumy bodźców fiskalnych. Z kolei zapowiedzi nieograniczonego skupu obligacji ze strony niektórych banków centralnych mogą znacznie zwiększyć całkowitą sumę bodźców monetarnych.
Banki centralne masowo skupują aktywa
Jak wiadomo banki centralne większości rozwiniętych gospodarek obniżyły stopy procentowe do zera lub prawie zera. Jednak w obliczu braku możliwości głębszej obniżki stóp banki te również agresywnie zwiększyły plany drukowania pieniędzy, czyli działania które po raz pierwszy zostały wprowadzone na masowa skalę po kryzysie w 2009 r. Ocena skali tego bodźca może być jednak trudna ponieważ tempo, w jakim banki centralne skupują obligacje w celu wprowadzenia pieniędzy do systemu monetarnego, zmienia się w czasie. Ekonomiści banku inwestycyjnego Morgan Stanley prognozują, że gospodarki krajów G4 i Chin zwiększą swoje bilanse o 13 bilionów dolarów do końca 2021 r., a bilanse amerykańskiej Rezerwy Federalnej i Europejskiego Banku Centralnego osiągną poziom aż 50% PKB.
Dokonane lub obiecane zakupy aktywów przez banki centralne
Źródło: Agencja Reuters
Jak można wyczytać z powyższego wykresu największe banki centralne zwiększyły już swoje bilanse o około 4 bln USD od końca lutego, w tym ponad 2,4 bln USD przypada na sam Fed. A tempo dalszego skupu obligacji prawdopodobnie przyspieszy, gdyż EBC i banki centralne w Japonii, Wielkiej Brytanii i Australii planują już rozszerzyć własne programy skupu aktywów.
Rządy masowo rozdają pieniądze
Również planowane wydatki budżetowe ze strony rządów 10 największych światowych gospodarek są imponujące i na niespotykaną dotąd skalę. Zapowiadane dotychczas środki fiskalne obejmują zarówno konwencjonalne wydatki na opiekę zdrowotną i opiekę społeczną oraz wypłaty wynagrodzenia przez rządy dla pracowników, którzy zostali tymczasowo zwolnieni. Ekonomiści banku inwestycyjnego JP Morgan szacują, że polityka wydatkowa tych rządów sięgnie w 2020 r. 2,7% światowego PKB. Podczas poprzedniego kryzysu w 2009 roku kwota ta osiągnęła poziom 2,3% światowego PKB.
Bodźce fiskalne i gwarancje kredytowe rządów
Źródło: Agencja Reuters
Jak widzimy na powyższym wykresie same Stany Zjednoczone zobowiązały się do wydania około 2,6 bln dolarów. Tam też deficyt budżetowy ma wzrosnąć do poziomu około 20% PKB lub więcej natomiast dług publiczny jako odsetek PKB może osiągnąć poziomy ostatnio obserwowane podczas II wojny światowej. Działania rządowe obejmują również quasi-fiskalne środki, takie jak gwarancje kredytowe. Gwarancje te są ogromne gdyż szacuje się, że same Stany Zjednoczone mogą przydzielić aż 4 biliony dolarów kredytu, podczas gdy kraje ze strefy euro, zobowiązały się do zagwarantowania setek miliardów euro.