Nie ma żadnych wątpliwości, że kryptowaluty to unikalny rynek – żaden inny instrument finansowy we współczesnym świecie tak szybko nie zyskał na znaczeniu w świadomości inwestorów – i to zarówno tych indywidualnych jak i instytucjonalnych.
Dziś o Bitcoinie słyszał w zasadzie każdy, a miliony osób – nie tylko inwestorów i traderów – śledzi jego kurs każdego dnia. Mało tego – w Salwadorze stanowi on nawet oficjalny środek płatniczy, można nim płacić za usługi urzędowe i rozliczać podatki.
Kryptowaluty stanowią także ewenement na rynku kapitałowym ze względu na inne aspekty. Po pierwsze, te instrumenty inwestycyjne notowane są 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu. Po drugie, nie jest żadną tajemnicą, iż większość kryptowalut potrafi odznaczać się wprost ekstremalnym poziomem zmienności.
Z całą pewnością, specyfika tradingu na tym rynku znacząco się różni od handlu akcjami na giełdzie papierów wartościowych, dzięki czemu rynek kryptowalut cieszy się tak dużą popularnością wśród młodych inwestorów indywidualnych. Na co jednak należy zwrócić szczególną uwagę, jeśli chcemy zostać tak zwanymi “hodlerami”, czyli inwestować na rynku crypto dla długoterminowych zysków? Wszystkie kluczowe aspekty zostaną zaprezentowane poniżej. Zacznijmy od elementarnej wiedzy dotyczącej kryptowalut:
Podstawowe informacje o Bitcoinie 
Inwestor, który dopiero zaczyna się interesować rynkiem kryptowalut w pierwszej kolejności powinien zdać sobie sprawę skąd wziął się jego fenomen. W tym celu warto cofnąć się do 2009 roku kiedy, przez osobę o pseudonimie Satoshi Nakamoto, stworzony został Bitcoin.
Po raz pierwszy możliwość wymiany BTC na dolary amerykańskie (i na odwrót) wprowadzono jednak dopiero w marcu 2010 roku. Wtedy jeden Bitcoin wart był 0,003 USD.
O tym, jak najstarsza kryptowaluta zyskiwała na znaczeniu i stała się bardzo ważnym w obecnych czasach instrumentem finansowym, wszyscy doskonale wiemy. W tej chwili kurs BTC wynosi niewiele ponad 19 tysięcy dolarów, ale w listopadzie ubiegłego roku jego cena osiągnęła wartość niemal 69 tysięcy USD. Mówimy tutaj więc o wprost niewyobrażalnym wzroście kursu w ciągu 12 lat.
Pojawienie się altcoinów
Ze względu na sukces i ogromny potencjał Bitcoina, od 2011 na rynku kryptowalut zaczęły pojawiać się również altcoiny – czyli wszystkie cyfrowe monety, które nie są Bitcoinem. Początkowo altcoiny miały na celu być po prostu ulepszoną wersją BTC, co oznacza, że ściśle na nim bazowały, lecz zamierzały ulepszyć kilka elementów, które w Bitcoinie nie działały w sposób idealny.
Dziś jednak mamy już ponad 14 tysięcy altcoinów i wiele z nich w ogromnym stopniu różni się od najstarszej kryptowaluty. Co więcej, udział w rynku altcoinów wynosi w chwili pisania tego tekstu aż 58,6%, co oznacza że łączna kapitalizacja ich wszystkich jest większa niż samego Bitcoina.
Największym i zdecydowanie najistotniejszym altcoinem jest Ethereum (ETH). To otwarta platforma, która umożliwia budowę i udostępnianie zdecentralizowanych aplikacji. Bazuje na technologii blockchain i jej możliwości są praktycznie nieograniczone. Ethereum powstało w 2015 roku, choć jego koncept został opisany już dwa lata wcześniej.
ETH jako altcoin służy do opłacania kosztów przeprowadzonych transakcji na tej platformie. Konkretnie rzecz biorąc umożliwia ono przeprowadzanie transakcji między użytkownikami bądź aplikacjami i uiszczania powiązanych z nimi opłat, wynikających z potrzebnej do ich przetworzenia mocy obliczeniowe.
Charakterystyka handlu na rynku kryptowalut
Ekstremalna zmienność
Zmienność na rynku to nic innego, jak tempo w którym cena rynkowa ulega wahaniom w określonej jednostce czasu. W przypadku kryptowalut potrafi być ona rekordowa. Co bardzo ważne, mowa tutaj nie tylko o niszowych altcoinach cechujących się niską płynnością.
Dla przykładu, kiedy 19 maja ubiegłego roku Ludowy Bank Chin oficjalnie uznał, że Bitcoiny nie mogą być używane jako metoda płatności w Chinach, kurs tej kryptowaluty spadł z okolic 46 tysięcy dolarów aż do 30 060 USD.
Z kolei, pół roku później – w sobotę 4 grudnia przed 6 rano, kurs Bitcoina w ciągu zaledwie godziny najpierw spadł z okolic 52 tysięcy dolarów do poziomu 41 900 USD, a następnie powrócił powyżej 47 tysięcy dolarów.
Podatność na manipulacje 
Manipulacja rynkowa to próba wywarcia sztucznego wpływu na cenę aktywów lub zachowanie rynku. Zwykle dotyczy ona pojedynczej osoby lub zorganizowanej grupy, która chce wytworzyć na rynku jakąś iluzję, aby móc czerpać korzyści z jej następstw.
Dla przykładu, w 2018 roku Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych (DOJ) wszczął dochodzenie, aby ustalić, czy w sieci Bitcoin dochodziło do manipulacji cenowych. Rynek kryptowalut jest wciąż młody i w fazie rozwoju, co oznacza, że osoby działające w złej wierze znajdują sposoby na wykorzystanie braku regulacji.
Pump and dump
Najczęściej spotykaną manipulacją na rynku kryptowalut jest pump and dump, czyli zmowa, w ramach której grupa osób współpracuje przy sztucznym zawyżaniu wartości monety. Pump and dump często polega na tym, że ktoś pompuje cenę instrumentów finansowych o niskiej płynności/kapitalizacji fake newsami na ich temat, a następnie kapitalizuje zyski na samym szczycie.
W przypadku kryptowalut pump and dump na największą skalę w historii tego rynku miało miejsce 13 września ubiegłego roku. Dokonano tego na jednej z ważniejszych walut kryptograficznych na rynku – Litecoinie.
Tego dnia cena LTC w ciągu zaledwie 45 minut wystrzeliła z okolic 175 dolarów, do poziomu powyżej 230 USD, a następnie błyskawicznie spadła poniżej 180 $. Było to spowodowane fake newsem, że Walmart – największa sieć supermarketów w USA – od 1 października 2021 roku wdroży płatności za pomocą tej kryptowaluty.
Rug Pull
Rug Pull to niestety często spotykany scam kryptowalutowy polegający na wyciągnięciu przez zespół odpowiedzialny za rozwój danego projektu ze świata kryptowalut jak największej ilości środków od potencjalnych inwestorów, a następnie pozostawieniu ich z bezwartościowym tokenem i całkowite porzucenie projektu.
Zanim jednak do tego dojdzie, cena jest zazwyczaj sztucznie pompowana. Wcześniej możemy mieć do czynienia ze zjawiskiem, w którym deweloper ustawia smart kontrakt w taki sposób, że wymiana może zachodzić tylko w jedną stronę. Proces ten czasowo pozwala również na dodatkowe windowanie ceny do góry, ponieważ nabywcy nie są w stanie sprzedawać swoich kryptowalut.
W świecie zdecentralizowanych finansów płynność oznacza liczbę kryptowalut wrzuconych do puli płynności i zablokowanych w smart kontrakcie. Jest to niezbędny warunek działania automatycznych animatorów rynku (AMM) i zdecentralizowanych giełd.
Rug pull są zatem ściśle kojarzone z sektorem zdecentralizowanych finansów. Wiąże się to z tym, że stworzenie tokena i wprowadzenie go na zdecentralizowaną giełdę jest banalnie proste. W procesie tym nie trzeba przechodzić przez proces Know Your Customer. Nie jest potrzebne również przeprowadzanie audytu kodu smart kontraktu u strony trzeciej, który zapewniłby, że nie ma on żadnych słabych punktów.
Działania manipulatorów-celebrytów
Zdarza się również tak, że za manipulacje nie odpowiadają wieloryby, ani zorganizowane grupy generujące duży obrót. Czasem wystarczy wysłać zagadkowego tweeta i doprowadzić do sytuacji, w której dana moneta wzbije się w górę lub gwałtownie zanurkuje.
Największym manipulatorem tego typu na rynku kryptowalut w ubiegłym roku bezdyskusyjnie był najbogatszy człowiek świata – Elon Musk. Co więcej, w jego przypadku nie dochodziło do manipulacji na niszowych monetach, lecz tych, które wszyscy dobrze znamy. Powszechnie uważa się, że to jego tweety odpowiadały za szokujący wiosenny rajd wzrostowy na rynku kryptowalut – a zwłaszcza Bitcoina i Dogecoina.
W pierwszym przypadku, napisał on na swoim Twitterze wprost, że samochody jego marki Tesla będzie można kupować za Bitcoiny. W drugim przypadku, Musk w Prima Aprilis zadeklarował na Twitterze, że jego firma działająca w przemyśle kosmicznym – SpaceX, dosłownie umieści rzeczywistego Dogecoina na Księżycu. Później publikował jeszcze kolejne tweety nawiązujące do tej kryptowaluty.
Po kilku tygodniach, Elon Musk zmienił jednak swoje nastawienie do kryptowalut. W maju zadeklarował on na Twitterze, że Tesla jednak nie będzie przyjmowała płatności Bitcoinem za swoje samochody. Podobno doszedł wtedy do wniosku, że nie może wspierać waluty, która powoduje tak wielki wzrost zużycia energii, w tym tej produkowanej z węgla.
Ta deklaracja oczywiście spowodowała załamanie na rynku kryptowalut. Większość najistotniejszych monet – w tym Bitcoin – w ciągu kilkunastu godzin przeceniła się wtedy o kilkanaście lub więcej procent.
O czym należy pamiętać, gdy chcemy inwestować w kryptowaluty długoterminowo?
Odpowiednie zarządzanie swoim kapitałem i dywersyfikacja 
Absolutnie każdy dobry poradnik dla inwestorów uczy, że kluczową kwestią dla ochrony kapitału jest jego dywersyfikacja. Zatem absolutnie nie powinno się lokować wszystkich środków przeznaczonych na inwestycje w daną kryptowalutę – w końcu mówimy tutaj o niezwykle niestabilnym instrumencie inwestycyjnym.
Natomiast rozdysponowanie swoich środków poprzez nabycie kilku różnych kryptowalut – zwłaszcza, gdy mowa o monetach o niskiej kapitalizacji – powinno w pewnym stopniu ochronić nasz kapitał przed nieprzewidywalnymi sytuacjami, takimi jak szokujący krach danego projektu.
W pierwszej kolejności należy zatem zwrócić uwagę na wielkość naszego zlecenia zakupu danej kryptowaluty. Chodzi tutaj o to, jaką część wpłaconego przez nas kapitału inwestycyjnego jesteśmy skłonni ulokować w zakup wybranych tokenów.
W przypadku rynku podlegającego tak dużym wahaniom cen i podatnego na manipulacje jak kryptowaluty, stanowczo zalecane jest, aby wartość inwestycji w daną kryptowalutę nie przekraczała 10% łącznej wartości naszego portfela inwestycyjnego. Jeśli natomiast wolimy jeszcze bardziej ograniczać ryzyko, aby móc inwestować bez narzucania zbędnej presji, spokojnie możemy sobie obniżyć ten limit do 5%.
Analiza fundamentalna projektu
Zanim przejdziemy do zakupu danego tokena – zwłaszcza, gdy mówimy o niszowych kryptowalutach o niskiej kapitalizacji – przeprowadźmy dogłębną analizę, aby lepiej zrozumieć ich długoterminowy potencjał. Chodzi tutaj nie tylko o analizę techniczną dotyczącą samego kursu i wolumenu transakcji na danej cyfrowej monecie, ale i o informacje fundamentalne na jej temat.
Twórcy projektu
Po pierwsze, należy sprawdzić zespół stojący za projektem danej kryptowaluty. Jeżeli nie możemy znaleźć żadnych konkretnych informacji dotyczących twórców, bardzo często mamy wtedy właśnie do czynienia z tak zwanym shitcoinem lub scamcoinem – czyli monety stworzonej w celu wyłudzenia środków od inwestorów, lecz zwyczajnie dla żartu.
Whitepaper i roadmap
Po drugie, przeanalizujmy whitepaper i roadmap danego projektu. To właśnie w whitepaperze znajdziemy wszelkie informacje, które pozwolą określić, czy dany projekt faktycznie tworzy coś użytecznego i stoi za nim jakaś wartościowa idea. Z kolei roadmap przedstawia plany rozwoju danego projektu. Możemy przeczytać w nim co deweloperzy planują udoskonalić, czy jakieś nowe funkcje wprowadzają.
Jeżeli nie możemy znaleźć żadnych konkretnych informacji w tych dokumentach, albo dochodzimy do wniosku, że analizowana przez nas kryptowaluta nadaje się wyłącznie do handlu na giełdzie, lepiej sobie odpuścić jej zakup, ponieważ w ujęciu długoterminowym nie ma ona żadnych perspektyw.
Fora dyskusyjne 
Po trzecie, warto dołączyć do kryptowalutowych forów dyskusyjnych. Są one dobrym sposobem na sprawdzenie czy dany projekt jest perspektywiczny w ujęciu długofalowym. Najlepszymi źródłami są subfora dotyczące kryptowalut na portalu Reddit (tak zwane subreddity), forum o nazwie Bitcointalk czy dedykowane kryptowalutom grupy na takich komunikatorach, jak Telegram czy Discord.
Znajdziemy tam – zwłaszcza w pierwszych dwóch źródłach – spostrzeżenia wielu innych inwestorów. Przy okazji dowiemy się czy dużo osób rozważa inwestycję w daną kryptowalutę, pyta o opinie na jej temat, czy buduje się hype wokół niej.
Korzystanie z portfela kryptowalut
Gdy już kupimy kryptowalutę, dla własnego bezpieczeństwa warto zaopatrzyć się w portfel do jej przechowywania. Istnieje wiele rodzajów tego narzędzia i praktycznie zawsze są one szyfrowane kluczem prywatnym, co maksymalnie zwiększa ochronę nabytych środków.
Może przyjmować on formę portfela w przeglądarce, aplikacji w komputerze lub na urządzeniu mobilnym czy nawet sprzętowe fizyczne urządzenie przechowujące cyfrowe aktywa offline. Te ostatnie uchodzą za zdecydowanie najbezpieczniejszą formę przechowywania kryptowalut.
Trzeba więc pamiętać, aby po zakupie kryptowalut – jeśli zdecydujemy się dokonać tego na scentralizowanej giełdzie – od razu je przesłać do naszego portfela. W ten sposób nikt nie przejmie naszych cyfrowych monet, gdy dana giełda padnie ofiarą ataku hakerów lub zawiesi swoje działanie.
Regularne kupowanie kryptowalut dobrą strategią długoterminową na start?
Każdy inwestor doskonale zna teorię, że najlepszymi okazjami do dużego zarobku są okresy słabości na rynkach, a zwłaszcza kryzysy. Idealnym przykładem takiego działania jest legendarny Warren Buffet, a jeden z jego najsłynniejszych cytatów, wielokrotnie powtarzany przez traderów brzmi: “Bój się, gdy inni są chciwi. Bądź chciwy, gdy inni się boją”.
Warto dodać, iż jest on specjalistą od długoterminowych inwestycji w akcje (zazwyczaj spółek typu value) oraz miłośnikiem analizy fundamentalnej, natomiast nienawidzi kryptowalut. Usilnie twierdzi on, że kryptowaluty nie mają żadnej wartości, a Bitcoina zdarzyło mu się nawet określić mianem “trutki na szczury”, a wszyscy entuzjaści tego rynku źle skończą.
Cóż, czas pokazał, że mistrz długoterminowego inwestowania też nie jest nieomylny. Czy jednak jego porada dotycząca inwestowania ogólnie sprawdzi się na rynku kryptowalut? Okazuje się, iż gdybyśmy przez ostatnie pięć lat kupowali Bitcoina, gdy cena zaliczyła wyraźny spadek, zarobilibyśmy ostatecznie mniej niż gdybyśmy kupowali Bitcoina regularnie co miesiąc za tę samą kwotę (na przykład w dniu wypłaty 500+ za otrzymane środki), niezależnie od sytuacji na rynku.
Dlaczego “kupowanie dołków” się nie sprawdza? 
Wynika to z prostego faktu – nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć, kiedy trend spadkowy dobiegnie końca, kurs przestanie się obniżać i osiągnie dołek. Żaden inwestor, spekulant ani trader nie jest nieomylny i nie potrafi przewidzieć dokładnego zachowania ceny ze skutecznością wynoszącą 100%.
Mało tego – nie da się nawet określić kiedy dana kryptowaluta jest tania lub droga. Dla przykładu, pod koniec października 2022 roku kurs Bitcoina wynoszący 20 tysięcy dolarów prawdopodobnie uważamy za bardzo niski, a wielu spekulantów i inwestorów taką cenę postrzegać będzie, jako znakomitą okazję inwestycyjną.
Natomiast jeszcze 2 lata temu, w październiku 2020, kiedy hossa na rynku kryptowalut dopiero się rozpędzała i kurs Bitcoina oscylował w granicach 11 tysięcy USD, taka cena wydawałaby się bardzo wysoka i niemalże nikomu nawet nie przeszłoby przez myśl, że zakup BTC za taką kwotę mógłby być opłacalny.
Perspektywa zatem zmienia się z czasem, wraz z panującą tendencją. Oznacza to, że większe prawdopodobieństwo intratnej długoterminowej inwestycji uzyskamy nabywając kryptowaluty regularnie, po różnych cenach, niż gdy będziemy wyszukiwać idealnego momentu na inwestycję, a następnie z niepokojem spoglądać jak zmienia się kurs.