Mianem Brexitu określamy proces wyjścia przez Wielką Brytanię z Unii Europejskiej. Został rozpoczęty przez referendum, które odbyło się w czerwcu 2016 roku. Chociaż samo pojęcie po raz pierwszy zostało użyte w 2012 roku. Uważa się, że twórcą terminu jest Peter Wilding.
[cmsmasters_sidebar shortcode_id=”jnlvyohb25″ sidebar=”midzy-postami-250×300″ classes=”reklamamobile”]
Krótka historia Brexitu
Historia wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej zaczyna się nie w 2016, a w 2013 roku. To wtedy David Cameron wygłosił przemówienie, w którym zapowiedział późniejsze referendum. Dwa lata później premier wygrał wybory do Izby Gmin, w kampanii znów wspominając o referendum, które ostatecznie zostało przeprowadzone 23 czerwca 2016 roku.
W referendum wzięło udział 72,2% uprawnionych, z których 51,89% opowiedziało się za opuszczeniem Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię. Należy podkreślić, że owe referendum nie było wiążące dla rządu.
Proces wychodzenia z Unii Rozpoczął się 24 stycznia 2017 roku — Sąd Najwyższy Zjednoczonego Królestwa orzekł, że proces Brexitu może zostać rozpoczęty po zgodzie parlamentu brytyjskiego.
Pierwszym dokumentem, który określał relacje po Brexicie, był tak zwany „Brexit white paper” z 2018 roku. Jednak propozycja Wielkiej Brytanii została odrzucona, eksperci stwierdzili, że zaproponowane warunki są nie do zaakceptowania przez Unię Europejską.
Początkowo Wielka Brytania miała opuścić wspólnotę do 30 marca 2019 roku, przesunięto ten termin do 12 kwietnia 2019 roku. Następnie termin ten był przenoszony jeszcze na 22 maja 2019 roku, a obecnie jest przeniesiony na 31 października 2019 roku z możliwością wcześniejszego wyjścia, jeżeli Wielka Brytania Zgodzi się na akceptację wynegocjowanego porozumienia.
W międzyczasie oczywiście było wiele wydarzeń (zarówno po stronie Brytyjskiej, jak i Unii Europejskiej), które miały znaczący wpływ na proces negocjacji m.in. parlament brytyjski przegłosował poprawki, które mają na celu utrudnić dokonanie tak zwanego twardego Brexitu.
[cmsmasters_sidebar shortcode_id=”jnlvyohb25″ sidebar=”midzy-postami-250×300″ classes=”reklamamobile”]
Konsekwencje Brexitu
To jakie będą konsekwencje Brexitu, w dużej mierze zależy od tego, na jakich warunkach zostanie on ostatecznie przyjęty. Jeżeli nastąpi twardy Brexit (Wielka Brytania opuści Unię bez jakichkolwiek uzgodnień gospodarczych, czy też społecznych), to może to poważnie uderzyć w gospodarkę. Zarówno ruch turystyczny, jak i handlowy będzie utrudniony (ze względu na konieczność posiadania paszportu oraz kontrole celne). Rynek pracy przestanie być tak łatwo dostępny. Prognozowany jest również spadek wartości funta. Wiele problemów społecznych pozostaje nierozwiązanych w przypadku twardego brexitu:
- Kwestia stałego pobytu Brytyjczyków na terenie UE oraz obywateli UE na terenie Wielkiej Brytanii.
- Co z poruszaniem się biznesowym oraz turystycznym? Według wstępnych ustaleń Wielka Brytania i UE nie będą wymagać od siebie wzajemnie wizy.
- Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego nie będzie obowiązywać na terenie Wielkiej Brytanii.
- Konieczna będzie reorganizacja ruchu lotniczego, sieci telekomunikacyjnej.
Do tego dochodzą zmiany społeczne w samej Wielkiej Brytanii. Ekonomiści już szacują, że wartość nieruchomości spadła. Szacuje się, że twardy brexit spowoduje spadek PKB per Capita. Niektórzy ekonomiści uważają, że twardy Brexit będzie dla Wielkiej Brytanii bardziej dotkliwy niż kryzys ekonomiczny z 2008 roku.
Skutki Brexitu dla Polski
Brexit dla Polaków to nie tylko trudności z dostępem do pracy na wyspach, ale przede wszystkim problemy dla polskich rolników, producentów mięsa oraz produktów mleczarskich, które eksportują produkty do Wielkiej Brytanii. Szacuje się, że w Polsce może ubyć nawet 65 tysięcy miejsc pracy.
[cmsmasters_sidebar shortcode_id=”jnlvyohb25″ sidebar=”midzy-postami-250×300″ classes=”reklamamobile”]
Co, jeżeli Wielka Brytania i UE dojdą do porozumienia?
Jeżeli uda się uniknąć twardego Brexitu i UE oraz Wielka Brytania dojdą do porozumienia, to wiele zależy od tego, jak to porozumienie będzie wyglądać.
Wielką Brytanię z pewnością opuści wiele znanych firm takich jak Honda, Nissan, Tata, Dyson. Oczywiście nie wszystkie te decyzje są spowodowane Brexitem, jednak dla przedsiębiorstw, które rozważały taką decyzję, może to być bodziec do tego, żeby ją podjąć.
Dlatego też Brexit będzie skutkował utratą setek tysięcy miejsc pracy. Jeżeli nastąpi twardy Brexit, skutki będą prawdopodobnie jeszcze bardziej dotkliwe.
W związku z Brexitem pojawiają się również kwestie niepodległości Szkocji (której mieszkańcy w dużej mierze głosowali za pozostaniem w Unii Europejskiej). Odłączenie się tego regionu on Wielkiej Brytanii miałoby znaczny wpływ na gospodarkę państwa.
Czy brexit ma sens — argumenty za i przeciw
Osoby, które były za wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej zwracali uwagę przede wszystkim na europejskie zadłużenie, problemy związane z imigracją oraz terroryzmem. Ponadto dostrzegali problem w niektórych ustawach i rozwijającej się biurokracji w Brukseli.
Należy zauważyć, że Wielka Brytania nie przyjęła Europejskiej Waluty, pozostała poza obszarem Schengen. Było to jedyne państwo członkowskie, które posiadało osobną politykę wizową.
Jednak argumenty przeciw Brexitowi również są jak najbardziej rozsądne. Dotyczą one przede wszystkim sytuacji ekonomicznej — ludzie zwracają uwagę na aspekty, które omawialiśmy wcześniej. Przede wszystkim UE jest największym rynkiem zbytu dla brytyjskiego eksportu. Ponadto wyjście z Unii Europejskiej nie pozwoli na korzystanie z czterech swobód wspólnego rynku europejskiego (swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i ludzi). Sprowadza się to do pogorszenia brytyjskiej gospodarki — destabilizacji w krótkim okresie oraz gorszego rozwoju w długoterminowym okresie.
Jednocześnie osoby popierające Brexit zwracają uwagę, że Wielka Brytania może zyskać również ekonomicznie na Brexicie. Zwracają oni uwagę na to, że po wyjściu rząd będzie w stanie wydawać Brytyjskie pieniądze na brytyjskie priorytety, zostanie pominięta kwestia członkostwa w Unii Europejskiej.
[cmsmasters_sidebar shortcode_id=”jnlvyohb25″ sidebar=”midzy-postami-250×300″ classes=”reklamamobile”]
Jak Świat zareagował na Brexit?
Pomimo że Brexit jeszcze nie dobiegł końca i Wielka Brytania ciągle jest członkiem unii Europejskiej, to decyzja o opuszczeniu Unii Europejskiej już miała wpływ na gospodarkę Wielkiej Brytanii.
Zauważalny jest między innymi spadek tempa wzrostu PKB. Woku 2016 wynosiło ono 1,9%, w roku 2017 1,8%, natomiast w roku 2018 1,5%. Prognozy na rok 2019 też początkowo przewidywały wzrost na poziomie 1,5%, ale zostały skorygowane do 1,2%, co jest najniższym wynikiem od czasów kryzysu finansowego z 2008 roku.
Wartość Funta również mocno spadła. Co prawda w roku 2018 odzyskała część strat, jednakże negatywne informacje przewidujące możliwość twardego Brexitu spowodowały kolejne spadki. Niższa wartość funta dotknęła również konsumentów — przełożyła się na wyższą cenę importu oraz na stopę inflacji.
Warto jednak zauważyć, że słabsza waluta jest szansą dla brytyjskich przedsiębiorstw, które eksportują towary i produkty. Mowa tu m.in. o firmach specjalizujących się w eksporcie maszyn, silników, pomp, sprzętu elektronicznego, farmaceutyków, pojazdów. Słabsza waluta może być również korzystna dla turystyki oraz usług.
Szanse w Brexicie widzą m.in. Indie. W 2016 roku State Bank of India zasugerował, że Brexit może przynieść korzyści Indiom, ponieważ Wielka Brytania nie będzie tak silnie związana gospodarczo z rynkiem europejskim i możliwe, iż otworzy się na inne rynki, zwłaszcza że nie będzie musiała przestrzegać europejskich zasad i przepisów handlowych.
[cmsmasters_sidebar shortcode_id=”jnlvyohb25″ sidebar=”midzy-postami-250×300″ classes=”reklamamobile”]
Handel między UE a Wielką Brytanią po Brexicie
Kwestią kluczową jest handel między UE a wielką Brytanią. Wpływa on silnie na gospodarkę Brytyjską (ze względu na to, że Unia stanowi duży rynek zbytu dla Wielkiej Brytanii) oraz na sytuację gospodarczą w innych krajach UE, czyli m.in. w Polsce.
Propozycja Białej Księgi była przez wielu zbyt liberalna w porównaniu do innych umów między UE a państwami spoza tej wspólnoty. Przyjrzyjmy się obecnie panującym rozwiązaniom.
Dołączenie do Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Jedną z opcji jest dołączenie do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EEA), w którym jest Norwegia, Islandia i Liechtenstein. Państwa będące członkami Europejskiego Obszaru gospodarczego mają dostęp do jednolitego rynku unii dla większości towarów i usług (z wyłączeniem rolnictwa i rybołówstwa).
Dołączenie do tego obszaru da Wielkiej Brytanii stosunkową swobodę — będzie ona związana niektórymi przepisami z UE, jednocześnie Rada europejska i Parlament Europejski nie będą wpływały na prawa. Mimo wszystko w 2017 r. May nazwała ten układom „utratą demokratycznej kontroli”.
Model Szwajcarski
Szwajcaria jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), pomagała założyć Europejski Obszar Gospodarczy, jednak członkostwo w nim zostało odrzucone w referendum z 1992 roku.
Szwajcaria pozwala na swobodny przepływ osób, jest członkiem strefy Schengen, podlega regułom jednolitego rynku, jednocześnie jest poza unią celną, dzięki czemu negocjuje umowy o handlu z krajami trzecimi. Szwajcaria ma dostęp do jednolitego rynku towarów (oprócz rolnictwa), jednak nie do usług (z wyjątkiem ubezpieczeń).
Jednak biorąc pod uwagę powody, dla których Wielka Brytania opuszcza Unię Europejską, to nie uczyniłaby takich ustępstw w sprawie imigracji, czy też płatności budżetowych.
[cmsmasters_sidebar shortcode_id=”jnlvyohb25″ sidebar=”midzy-postami-250×300″ classes=”reklamamobile”]
Umowa o wolnym handlu
Inną opcją jest wynegocjowanie umowy o wolnym handlu zgodnie z kompleksową umową gospodarczo-handlową (CETA). Taka umowa obowiązuje między Kanadą a UE. Rozwiązanie to ma poważną wadę — Wielka Brytania ma tylko dwa lata na wynegocjowanie takiej umowy, tymczasem negocjacje CETA rozpoczęły się w 2009 roku, a zakończyły w 2014.
Należy również zauważyć, że Wielka Brytania znajduje się w gorszej sytuacji niż Kanada. Ta bowiem w trakcie negocjacji korzystała m.in. z członkostwa w Północnoamerykańskim układzie wolnego handlu (NAFTA).