Nie jest żadną tajemnicą, że wszyscy staramy się lokować swój kapitał tak, by osiągnąć jak najwyższy zwrot z zainwestowanego kapitału, ponosząc jednocześnie jak najmniejsze ryzyko. Bardzo rzadko zdarza się jednak, aby inwestor był w pełni zadowolony ze swoich wyników i postrzegał podejmowane przez siebie decyzje, jako maksymalnie skuteczne.
2022 rok dobiegł już końca. Obecnie wielu z nas zagląda do bilansu zysków i strat z minionych dwunastu miesięcy i analizuje swoje wyniki. Z reguły jednak nie jesteśmy z nich zadowoleni, uważamy że było nas stać na więcej i w kolejnym roku chcemy się poprawić.
Niektórzy traderzy są jednak dla siebie zdecydowanie zbyt surowi. Jak zatem możemy miarodajnie i rzetelnie podsumować nasze decyzje inwestycyjne w ubiegłym roku? Przekonamy się poniżej:
Oczekiwana stopa zwrotu vs rzeczywistość 
Zacznijmy od tego, że zasada: “maksimum zysku, przy minimum ryzyka” nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistości gospodarczej. Z reguły inwestycjom o wysokiej stopie zwrotu towarzyszy wyższe ryzyko i odwrotnie.
Podstawową wielkością braną pod uwagę przy analizie inwestycji na rynku kapitałowym jest stopa zwrotu z danego instrumentu finansowego. Stopa zwrotu to wielkość dochodu przypadająca na jednostkę zainwestowanego kapitału. Oznacza to, że im wyższy poziom stopy zwrotu, tym inwestycja w walory danej spółki jest atrakcyjniejsza.
Powyższe oznacza, iż dochód inwestora stanowi różnica w kursach akcji między momentem sprzedaży i momentem kupna oraz dywidenda uzyskana w tym okresie. Natomiast zainwestowany kapitał jest równy cenie waloru w momencie kupna akcji.
Decyzje odnoszące się do przyszłości obciążone są niepewnością, dlatego też wynik na działalności inwestycyjnej jest zmienną losową. A zatem stopa zwrotu będąca funkcją zmiennej losowej ma także charakter losowy.
Oznacza to, iż osiągnięcie określonej stopy zwrotu jest niepewne i możemy mówić jedynie o oczekiwanej stopie zwrotu. Oczekiwana stopa zwrotu oznacza wartość, wokół której mogą oscylować stopy zwrotu występujące w przyszłości.
Jak ocenić czy dana decyzja inwestycyjna była słuszna?
Każdy z nas, zawierając zlecenie kupna na rynku finansowym, oczekuje że po pewnym czasie sprzeda dany instrument inwestycyjne z zyskiem. Otwierając pozycję zawsze powinniśmy mieć jasno określony oczekiwany poziom zysku jaki chcemy za jej pomocą osiągnąć. W tym celu możemy ustawić zlecenie oczekujące Take Profit.
Co, gdy nasz cel nie został osiągnięty, tylko ostatecznie zamknęliśmy pozycję z mniejszym zyskiem lub nawet stratą? W takiej sytuacji należy zadać sobie pytanie dlaczego tak się stało.
Czy zawarcie przez nas tego zlecenia w ogóle nie było zasadne? Być może błędnie wyznaczyliśmy nasz poziom Take Profit? Czy do głosu podczas prowadzenia przez nas pozycji doszły emocje? A może na rynku wydarzyła się sytuacja, której nie byliśmy w stanie przewidzieć, a samo zlecenie było zawarte i prowadzone zgodnie z naszym systemem inwestycyjnym?
Tego typu pytania należy sobie zadać wobec każdej transakcji dokonanej na rynku finansowym w ciągu minionych dwunastu miesięcy. Jak jednak łatwo się domyślić, zdecydowana większość inwestorów nie pamięta okoliczności związanych z każdym zawartym zleceniem. Właśnie z tego powodu warto prowadzić dziennik swojego tradingu.
Dziennik tradera bezcennym narzędziem do analizy decyzji inwestycyjnych 
W dzienniku aktywności tradera zapisujemy każde wejście, łącznie z wyznaczonymi przez nas poziomami zleceń Take Profit i Stop Loss, a nawet uzasadnienie otwarcia naszej pozycji – to, czym się kierowaliśmy przy zawieraniu transakcji.
Następnie zapisujemy to w jaki sposób nasza pozycja była prowadzona (jeśli dokonywaliśmy w niej jakichś zmian, takich jak częściowe zamknięcie czy przestawianie zlecenia Stop Loss na Break Even), a także informacje dotyczące jej zamknięcia.
Dzięki wyrobieniu sobie bardzo pozytywnego nawyku prowadzenia dziennika aktywności tradera, będziemy w stanie rzetelnie i miarodajnie ocenić każdą naszą decyzję inwestycyjną.
Jeśli natomiast do tej pory tego nie robiliśmy, skuteczne podsumowanie minionego roku na rynku finansowym w naszym wykonaniu okaże się ekstremalnie trudnym zadaniem.
Podsumowanie roku a wyznaczone cele
2022 rok na rynku finansowym powinniśmy ocenić również pod kątem realizacji wyznaczonych przez nas celów – o ile takowe sobie narzuciliśmy. Jeśli dwanaście miesięcy temu założyliśmy na przykład, że każdego miesiąca zamierzamy generować stopę zwrotu rzędu 5% lub osiągniemy roczną stopę zwrotu na poziomie 25%, najwyższy czas sprawdzić czy cele te zostały osiągnięte.
Jeśli tak – czas wyznaczyć sobie nowe cele, tym razem na 2023 rok. Oczywiście można również powtórzyć te z poprzednich dwunastu miesięcy, o ile takie wyniki nas satysfakcjonują. Jeśli jednak ich nie zrealizowaliśmy – podobnie jak powyżej – należy sobie zadać pytanie: dlaczego?
Czy może okazały się one dla nas zbyt wymagające? A może bessa na rynku finansowym skutecznie uniemożliwiła nam ich realizację? Istnieje także możliwość, że zostały one wyznaczone w sposób prawidłowy, lecz przez popełnione przez nas błędy i nieprzestrzeganie naszej strategii, zawiedliśmy. 
W tym ostatnim przypadku miniony rok należy jednoznacznie postrzegać jako nieudany i dołożyć wszelkich starań, by przez kolejne dwanaście miesięcy skutecznie rozwinąć się, jako traderzy. Początek pracy nad sobą pod tym kątem powinno stanowić założenie wyżej opisanego dziennika tradera i jego sumienne prowadzenie.
Co jednak, jeśli nie wyznaczyliśmy sobie żadnych celów na zeszły rok, ani nie notowaliśmy informacji o naszych transakcjach w specjalnym dzienniku? Wtedy niestety nie jesteśmy w stanie rzetelnie przeprowadzić podsumowania ubiegłego roku i ocenić naszych decyzji inwestycyjnych, gdyż na dobrą sprawę nie wiemy czego tak naprawdę oczekiwaliśmy.
W takiej sytuacji warto teraz skupić się na tym, abyśmy za kolejne dwanaście miesięcy mogli takie podsumowanie przeprowadzić. Jak właściwie wyznaczyć sobie cele inwestycyjne?
Metoda SMART
Co ciekawe, najlepsza metoda do tego przeznaczona wywodzi się z dziedziny zarządzania. Mowa tutaj o popularnej metodzie SMART. Według niej każdy cel trzeba przeanalizować pod kilkoma aspektami.
SMART jest akronimem, który skrywa w sobie właśnie kluczowe elementy wyznaczania celów. Jakie jest jego rozwinięcie?
- S – jak szczegółowy
- M – jak mierzalny
- A – jak atrakcyjny
- R – jak realistyczny
- T – jak terminowy.
Warto tutaj dodać, iż świetnym pomysłem jest wyznaczenie sobie według tej metody trzech celów już na samym początku – krótkoterminowego, średnioterminowego i długoterminowego.
Co więcej, cele te – zwłaszcza krótko- i średnioterminowe, nie powinny na nas na samym początku nakładać zbyt dużej presji. Trzeba tutaj więc uzyskać złoty środek między literami A i R w naszej metodzie.
Natomiast, z czasem, gdy wyznaczanie celów – oraz oczywiście ich realizowanie – wejdzie nam w nawyk, powinniśmy sobie wyznaczać coraz ambitniejsze cele (w granicach rozsądku), aby cały czas rozwijać się jako traderzy.