Na rynku kapitałowym wyróżnia się różne podmioty, które inwestują w przedsięwzięcia biznesowe poszukujące zewnętrznego finansowania swojej działalności bieżącej i inwestycyjnej. Jednym z nich jest inwestor strategiczny.
Co się kryje pod tym pojęciem? Jaka jest rola inwestora strategicznego w spółce giełdowej? Przekonamy się poniżej:
Inwestor strategiczny – definicja
Inwestor strategiczny to podmiot rynku kapitałowego, który na mocy prawa przejmuje większościowy udział w danym przedsiębiorstwie, dążąc do jednoczesnego przejęcia kontroli nad jego działalnością bieżącą i inwestycyjną.
Co istotne, inwestor strategiczny jednocześnie posiada w innej jednostce więcej niż 50% udziałów i dysponuje odpowiednimi środkami finansowymi mającymi zapewnić spółce dalszy rozwój oraz odpowiednimi kwalifikacjami i kompetencjami zgodnymi z zakresem działania danej firmy (know-how).
Inwestorzy strategiczni to z reguły spółki prowadzące działalność operacyjną w tej samej lub pokrewnej branży, co firma, której udziały nabywają. Ich zadaniem jest ocena tego biznesu pod kątem strategicznego dopasowania do prowadzonej przez nich działalności i planów.
Kluczowe przesłanki transakcyjne to:
- Integracja wertykalna – dążenie do rozszerzenia zakresu swoich kompetencji poprzez prowadzenie działalności równocześnie w kilku sektorach należących do tego samego łańcucha kreacji wartości
- Integracja horyzontalna – wyeliminowanie konkurencji w celu uzyskania skokowego wzrostu udziału w rynku.
Cele i zadania inwestora strategicznego
Jak już zostało wspominane, finalnie inwestor strategiczny dąży do przejęcia kontroli nad działalnością bieżącą i inwestycyjną spółki. Z reguły wprowadza on własny system zarządzania oraz także własną kadrę kierowniczą.
Horyzont inwestycyjny inwestora strategicznego jest w takiej sytuacji nieograniczony. Wynika to z charakteru samej inwestycji. Przejmowana spółka wpisuje się bowiem w długoterminową strategię rozwoju inwestora, stąd też nigdy nie określa on horyzontu inwestycyjnego.
Do głównych zadań podejmowanych przez inwestora strategicznego zalicza się zatem:
- Przejęcie kontroli nad przedsiębiorstwem, procesami zarządzania i zagospodarowania jego zasobów
- Zapewnienie rozwoju według zatwierdzonego uprzednio planu
- Zwiększenie intensywności działalności inwestycyjnej
Ograniczanie inwestycji publicznych.
W jaki sposób inwestor strategiczny przejmuje spółkę?
Wstęp do pełnego przejęcia spółki
Z powyższego wynika, że inwestycja strategiczna jest zazwyczaj wstępem do pełnego przejęcia oraz integracji przedsiębiorstw. W związku z tym pozostanie dotychczasowych właścicieli w biznesie może być wymagane tylko w krótkim okresie przejściowym, aby zapewnić płynną integrację spółki z działalnością inwestora.
W tym przypadku pierwotny właściciel spółki tworzy wraz ze współpracownikami najwyższy szczebel kadry zarządzającej przedsiębiorstwa, przez określony z góry czas pozostaje w strukturach firmy, dając inwestorowi możliwość zdobycia niezbędnego doświadczenia na nowym rynku, za co jest dodatkowo wynagradzany czy to w postaci miesięcznych pensji, czy rewaluacji wartości spółki przy sprzedaży każdej z zaplanowanych transz.
Właściciel spółki może uzyskać wyższą cenę za udziały
Metoda wyceny wartości firmy, jaką stosuje inwestor strategiczny w znaczący sposób odbiega od techniki wycen dokonywanych przez klasycznych inwestorów finansowych. Inwestor strategiczny zazwyczaj bazuje na wycenie metodą wartości wewnętrznej firmy, mierzonej jakością zatrudnionych specjalistów, posiadanego know-how, a przede wszystkim technologii i udziału w rynku.
W efekcie, obecny właściciel może uzyskać wyższą wycenę za udziały – są one bowiem powiększone o tak zwaną premię akwizycyjną.
Jakich spółek poszukują inwestorzy strategiczni?
Inwestor strategiczny bardzo dużą wagę przywiązuje do pozycji rynkowej przejmowanego przedsiębiorstwa oraz stopnia komplementarności jego oferty produktowej.
Dlatego w sferze zainteresowań inwestora strategicznego znajdować się będą przede wszystkim bogate przedsiębiorstwa posiadające silne i rozpoznawalne marki, a także podmioty o wysokim potencjale ekspansji przy wsparciu bardziej doświadczonego uczestnika rynku.
W przypadkach, gdy inwestor strategiczny posiada już silną markę, poprzez przejęcia może on dążyć do pozyskania dodatkowych mocy produkcyjnych, co stanowi alternatywne rozwiązanie dla prowadzenia procesu inwestycyjnego od podstaw.
Inwestycje strategiczne w Polsce
Inwestor strategiczny w naszym kraju kojarzy się przede wszystkim z wielkimi prywatyzacjami polskich przedsiębiorstw w latach dziewięćdziesiątych. Wtedy mieliśmy prawdziwy wysyp inwestorów branżowych tego typu.
Inwestorzy strategiczni byli w omawianym okresie bardzo poszukiwani, ponieważ – w przeciwieństwie do inwestorów finansowych, którzy chcą po prostu w krótkim okresie zarobić i wycofać się z biznesu – inwestują oni po to, żeby wcielić taką firmę do swojej organizacji i czerpać korzyści z uzyskanej w ten sposób synergii obserwowanych w obszarze operacyjnym lub finansowym.
W ostatnich latach mamy jednak do czynienia z sytuacjami, w których inwestora strategicznego otwarcie poszukują spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. W ostatnich miesiącach zakomunikowały to między innymi takie podmioty, jak gamingowa spółka CI Games czy biotechnologiczne przedsiębiorstwo Mabion.