Nie jest żadną tajemnicą, że biedniejsze kraje potrafią szybciej się rozwijać. W praktyce, podczas gdy gospodarki rozwinięte często traktują osiągnięcie 1,5% jako prawdziwy sukces, to tak zwanym rynkom wschodzącym regularnie zdarza się notować ponad 5% wzrostu produktu krajowego brutto rocznie.
Co kryje się pod tym określeniem? Jakie kraje zaliczają się do grupy rynków wschodzących? Jakie jest ich znaczenie dla światowej gospodarki? Przekonamy się poniżej:
Rynki wschodzące – co to znaczy? 
Rynki wschodzące, z angielskiego “emerging markets”, to określenie używane w odniesieniu do niektórych regionów świata ze względu na ich charakterystyczne cechy rozwoju gospodarczego i aktywności rynków finansowych. W pojęciu tym mieszczą się wszystkie państwa, które znalazły się na drodze od gospodarki rozwijającej się do gospodarki rozwiniętej.
Kraje te z reguły cechują się szybkim wzrostem gospodarczym oraz dużym poziomem inwestycji (choć nie zawsze jest to regułą). Z tego powodu stają się atrakcyjnym miejscem do lokowania kapitału, szczególnie na rynkach papierów wartościowych, z których co do zasady można uzyskać wyższe stopy zwrotu, niż z giełd krajów wysoko rozwiniętych.
Warto zwrócić uwagę na fakt, iż PKB na osobę w rynkach wschodzących nie jest szczególnie imponujące. Z reguły zawiera się ono w przedziale od 10 tysięcy do 20 tysięcy dolarów. Po prostu dynamiczny rozwój tych państw przeważnie idzie w parze z szybkim wzrostem demograficznym.
O atrakcyjności rynków wschodzących, jako importera i eksportera bezpośrednich inwestycji zagranicznych decyduje przede wszystkim:
- Tempo wzrostu PKB
- Niższy poziom zadłużenia
- Większa dyscyplina fiskalna
- Większe stopy zwrotu z papierów wartościowych
- Wyższe stopy procentowe niż w krajach rozwiniętych.
Geneza terminu “rynki wschodzące”
Określenie “rynki wschodzące” wymyślił w 1981 roku ekonomista Banku Światowego Antoine van Agtmael. Dziś emerging markets składają się z ponad 20 krajów, z których każdy ma swoje specyficzne cechy. Mowa tutaj głównie o krajach Ameryki Łacińskiej, Azji i Europy Środkowo-Wschodniej – w tym Polski.
Lista rynków wschodzących
W najsłynniejszym zestawieniu rynków wschodzących, przygotowywanym przez Morgan Stanley Capital International, znajdują się 24 poniższe kraje:
- Arabia Saudyjska
- Brazylia
- Chile
- Chiny
- Czechy
- Egipt
- Filipiny
- Grecja
- Indie
- Indonezja
- Katar
- Kolumbia
- Korea Południowa
- Kuwejt
- Malezja
- Meksyk
- Peru
- Polska
- Republika Południowej Afryki
- Tajlandia
- Tajwan
- Turcja
- Węgry
- Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Znaczenie rynków wschodzących dla światowej gospodarki
Znaczenie rynków wschodzących dla globalnej gospodarki w ostatnich dekadach znacząco wzrosło. W 1981 roku emerging markets odpowiadały za około 20% globalnego PKB. Dzisiaj ich udział jest równy 40%, co oznacza, że są one nawet istotniejsze dla światowej gospodarki niż kraje rozwinięte.
Warto również dodać, że to właśnie dzięki rynkom wschodzącym w dużej mierze w ciągu ostatnich 30 lat udało się wydobyć z absolutnego ubóstwa setki milionów ludzi na całym świecie. Prawdziwy motor napędowy globalnej gospodarki w ostatnich dekadach stanowiły tak zwane kraje BRIC – Brazylia, Rosja, Indie, Chiny.
Rzeczywisty wzrost gospodarczy determinują bowiem dwie zmienne: wielkość siły roboczej kraju i produktywność gospodarki. A biorąc pod uwagę rozmiary populacji tych krajów i możliwość nadrabiania przez nie produktywności, nie powinno dziwić, że stopy wzrostu w krajach BRIC były w pierwszej dekadzie XXI wieku wyraźnie wyższe niż w niemal wszystkich rozwiniętych gospodarkach.
W ostatniej dekadzie to rozwój ostatnich dwóch krajów z tej grupy – Indii i Chin stał się kluczowy. Dziś Chiny są drugą największą gospodarką świata, Indie – piątą, a Brazylia – dwunastą.
Rosja natomiast przestała być postrzegana, jako rynek wschodzący ze względu na czynniki geopolityczne – a konkretnie agresję wobec Ukrainy. Nałożono na ten kraj cały szereg dotkliwych sankcji, a bezpośrednie inwestycje zagraniczne przestały mieć w nim miejsce.
MSCI Emerging Markets
Warto zwrócić także uwagę na indeks MSCI Emerging Markets. W jego skład wchodzą największe spółki rynków wschodzących. Za indeks ten odpowiada Morgan Stanley Capital International. W jego skład wchodzi ponad 1100 spółek z 24 wyżej wymienionych krajów.
Największy udział mają spółki z Chin – ponad 31%, Indii – ponad 15% oraz Tajwanu – ponad 13%. Najsilniejszą reprezentację mają z kolei podmioty z sektora finansowego – ponad 22% oraz IT – ponad 18%. Większość indeksów krajowych giełd papierów wartościowych rynków wschodzących jest zależna właśnie od niego. Co kwartał dokonywane są korekty w składzie MSCI Emerging Markets.
Należy zauważyć, że indeks ten od lutego 2021 roku znajduje się w silnym trendzie spadkowym, co możemy zobaczyć poniżej.
