Stopa procentowa określa kwotę, jaką pobiera pożyczkodawca w zamian za udzielenie swoich aktywów (np. gotówki, nieruchomości, samochodu). Zwykle jest wyrażona w skali rocznej. Jest to koszt zadłużenia pożyczkobiorcy oraz stopa zwrotu pożyczkodawcy.
Stopy procentowe określają banki centralne. Są one wykorzystywane do regulowania ilości pieniądza na rynku i wpływają na oprocentowanie kredytów oraz depozytów w bankach komercyjnych.
Jak działają stopy procentowe?
W zamian za udzielenie swoich aktywów pożyczkodawcy pobierają opłaty. Jest to rekompensata za udzielenie swojego kapitału. Przy obliczaniu odsetek wykorzystuje się właśnie stopę procentową. Można to zrobić na podstawie prostego wzoru:
Odsetki=kwota pożyczona*stopa procentowa*czas
Przykładowo, jeśli osoba pożycza 200.000 tys. na okres 15 lat, a stopa procentowa wynosi 5%, to wzór wyglądałby następująco:
200.000*5%*15=150.000
Są to odsetki, należy je dodać do kwoty podstawowej (200.000+150.000=350.000) i wtedy otrzymujemy kwotę do spłaty.
Możliwe są także odsetki złożone, wykorzystuje się wtedy mechanizm procentu złożonego. Działa on np. na lokatach, gdzie odsetki wygenerowane w jednym roku dochodzą do kapitału początkowego i generują większy zysk w kolejnych latach.
Od czego zależy wysokość stopy procentowej?
Na jej wysokość wpływ mają banki centralne. W Polsce wysokość stóp procentowych ustala Rada Polityki Pieniężnej. Określa ona:
- Stopę referencyjną
- Stopę lombardową
- stopę depozytową
- stopę redyskontową
- stopę dyskonta weksli
Wysokość stóp procentowych narzucana przez banki centralne wpływa m.in. na koszty pożyczek udzielanych przez banki. Wyższe stopy procentowe zniechęcają ludzi do brania pożyczek. Jest to jeden ze sposobów na walkę z inflacją.
Natomiast niskie stopy procentowe zachęcają do brania pożyczek, co prowadzi do stymulacji gospodarki — łatwiejszy dostęp do kredytów napędza konsumpcję, ponadto z pożyczek mogą korzystać również firmy, które potrzebują zewnętrznych inwestycji. To także pozytywnie wpływa na rozwój gospodarczy.