Bilans to rodzaj sprawozdania finansowego, w którym zestawia się aktywa, pasywa oraz kapitał własny spółki w określonym przedziale czasu. Sprawozdanie to jest przeprowadzane na początku oraz na końcu okresu sprawozdawczego w organizacjach, które prowadzą księgowość na zasadach pełnej rachunkowości. Bilans stanowi również podstawę do obliczenia stopy zwrotu, czy też oceny struktury kapitału. Dlatego jest to narzędzie chętnie wykorzystywane przez inwestorów, ponieważ pomaga im ocenić potencjał inwestowania w daną spółkę.
[cmsmasters_sidebar shortcode_id=”jnlvyohb25″ sidebar=”midzy-postami-250×300″ classes=”reklamamobile”]
Obliczanie bilansu
W polskim prawie załącznik nr 1 ustawy o rachunkowości określa, co zaliczamy do aktywów a co do pasywów podczas obliczania bilansu. Należy uwzględnić wszystkie te czynniki, żeby uzyskać przejrzystą wartość firmy. Jednocześnie bilans podobnie jak i rachunek zysków i strat może różnić się w poszczególnych krajach ze względu na różnice prawne. Dlatego też warto wykorzystać do jego obliczania prosty wzór:
Aktywa = zobowiązania + kapitał własny
Jest on intuicyjny, ponieważ posiadane aktywa, czyli majątek firmy są opłacone albo z kapitału własnego firmy, albo z pożyczonych pieniędzy. Przykładowo, jeżeli firma chce zainwestować w nowy sprzęt komputerowy 50.000 zł, to albo musi pokryć te wydatki z posiadanego kapitału własnego, albo skorzystać z pożyczki np. w banku.
Wszelkiego rodzaju pożyczki, czy też kapitał akcjonariuszy ląduje po prawej stronie równania, natomiast aktywa kupione za te pieniądze po lewej. Oczywiście duże znaczenie ma również rodzaj posiadanych aktywów oraz zadłużenia i kapitału własnego — wskazuje on na charakter działalności spółki i dostarcza informacji o rozwoju.
Co zawiera bilans
Przyjrzyjmy się poszczególnym składowym bilansu i tego, co dokładnie się w nim znajduje.
Aktywa
Majątek firmy prezentuje jej zasoby. Dzieli się on na dwie główne grupy — aktywa trwałe, które nie są łatwe do zamienienia na gotówkę oraz aktywa obrotowe, których zamiana na gotówkę jest prosta i można to zrobić w ciągu roku lub krócej.
Wśród aktyw trwałych możemy wyróżnić:
- Wartości niematerialne i prawne — są tu prawa majątkowe, które nadają się do gospodarczego wykorzystania, których przewidywana użyteczność ekonomiczna jest dłuższa niż rok.
- Rzeczowe aktywa trwałe — jest to majątek spółki, który posiada postać rzeczową, jest zdatny do użytku i używany na potrzeby spółki oraz charakteryzuje się czasem użytkowania dłuższym niż rok. Przykładem mogą być np. urządzenia techniczne.
- Należności długoterminowe — są to roszczenia względem dłużników, których termin spłaty jest dłuższy niż 12 miesięcy.
- Inwestycje długoterminowe — są to aktywa, które mają na celu osiągnąć korzyści ekonomiczny np. w formie wzrostu wartości, odsetek, dywidend. Są to aktywa, które nie są użytkowane przez spółkę, lecz posiadane w celu uzyskania korzyści. Przykładem jest np. nieruchomość.
- Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
Wśród aktywów obrotowych możemy wyróżnić:
- Zapasy — są to aktywa posiadane przez przedsiębiorstwa, które mogą być wykorzystane w procesie produkcji lub mogą zostać sprzedane.
- Należności krótkoterminowe — są to wszelkiego rodzaju należności od dłużników, z tytułu dostaw i usług, których termin spłaty upływa w ciągu 12 miesięcy.
- Inwestycje krótkoterminowe — są to inwestycje w aktywa, których termin wymagalności jest krótszy niż 12 miesięcy. Mogą to być różnego rodzaju odsetki, dywidendy w celu uzyskania dochodu w ciągu najbliższych 12 miesięcy.
- Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
Pasywa
Pasywa możemy podzielić na dwie kategorie. Jedną z nich są zobowiązania, czyli pieniądze, które jednostka jest winna podmiotom zewnętrznym. Mogą to być kredyty, pieniądze, które trzeba zapłacić dostawcom. Mogą to być również koszty stałe takie jak np. czynsz, czy też wynagrodzenia pracowników. Zobowiązania możemy podzielić m.in. na zobowiązania krótkoterminowe (których termin spłaty upływa w ciągu 12 miesięcy) oraz zobowiązania długoterminowe (których czas spłaty jest dłuższy niż 12 miesięcy). Wśród zobowiązań wyróżniamy również pasywne rozliczenia międzyokresowe.
Drugą kategorią jest kapitał własny — są to pieniądze właścicieli lub jej akcjonariuszy. W kapitale własnym możemy wyróżnić:
- Kapitał podstawowy
- Należne wpłaty na kapitał
- Udziały własne
- Kapitał zapasowy
- Kapitał z aktualizacji wyceny
- Pozostałe fundusze rezerwowe
- Strata z lat ubiegłych
- Zysk/strata netto
- Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego
Jakie informacje płyną z bilansu?
Bilans dostarcza informacji na temat stanu finansowego firmy w danym momencie. Dlatego też, żeby zdobyć więcej informacji na temat przedsiębiorstwa, porównuje się jego bilans obecny, z bilansami za poprzednie okresy. Można również porównać bilans firmy z innymi bilansem innych przedsiębiorstw. Ważne jest, żeby były to firmy z tej samej branży, ponieważ w różnych segmentach rynku kwestie finansowania mogą być zupełnie odmienne.
Natomiast informacje z bilansu są bardzo cenne — mogą pomóc inwestorom ocenić kondycję firmy. Dostarczają m.in. wiedzy o tym, jaki jest stosunek długu do kapitału własnego.
Jednocześnie warto pamiętać, że bilans reprezentuje tylko kondycję firmy w danym momencie — jest on statyczny. Dlatego inwestorzy chcący poznać lepiej kondycję firmy powinni również zapoznać się z rachunkiem zysków i strat oraz sprawozdaniem z przepływów pieniężnych, ponieważ one dostarczą dodatkowych informacji na temat kondycji firmy.
Należy też pamiętać, że bilans jest podatny na manipulacje księgowe — istnieje możliwość odpowiedniego zarządzania swoim majątkiem, tak żeby prezentował się on korzystniej. Dlatego też warto dokładniej przyglądać się bilansowi firmy oraz wykorzystywać również inne dane do analizy przedsiębiorstwa.