5 sił Portera jest modelem, który służy zbadaniu danej branży — jej mocnych i słabych stron. Wykorzystuje się tu pięć sił konkurencyjnych, które kształtują każdą branżę. Dlatego też często jest wykorzystywany m.in. przez przedsiębiorców, w celu przeanalizowania konkurencji i otoczeniu, w którym będzie działać firma. Z tego samego powodu jest on wykorzystywany również przez inwestorów. Model Portera można wykorzystać w każdym segmencie gospodarki.
[cmsmasters_sidebar shortcode_id=”jnlvyohb25″ sidebar=”midzy-postami-250×300″ classes=”reklamamobile”]
Podstawy 5 sił Portera
Model ten został po raz pierwszy opublikowany w książce Michaela E. Portera „Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industries and Competitors” w roku 1980. Wykorzystuje się tutaj 5 podstawowych sił:
- Konkurencja w branży
- Potencjał nowych podmiotów w branży
- Siła dostawców
- Siła klientów
- Zagrożenie produktami zastępczymi
Te 5 czynników odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu każdego rynku na świecie. Przy ich wykorzystaniu można dokonać analizy struktury branżowej, atrakcyjność rynku, opracować strategię korporacyjną. Dlatego też wykorzystuje się ten model do analizy środowiska, w którym działa firma i wykorzystuje się go do stworzenia strategii biznesowej.
Przyjrzyjmy się teraz po kolei każdemu z czynników.
Konkurencja w branży
Pierwsza siła odnosi się do liczby konkurentów oraz ich możliwości do zagrożenia firmie. Im większa liczba konkurentów, z odpowiednimi produktami lub usługami, tym mniejsza siła analizowanej firmy. Gdy konkurencja jest wyższa, to wtedy zarówno klienci, jak i dostawcy szukają firmy, która posiada lepszą ofertę (np. niższe ceny). Natomiast przy niższej konkurencji, to firma ma większe możliwości ustalania warunków transakcji. Pozwala to osiągnąć wyższą sprzedaż, wyższe marże, a tym samym większe zyski.
Potencjał nowych podmiotów w branży
To jak silna jest pozycja firmy na rynku, zależy również od tego, jaki jest próg wejścia w daną branżę. Im wymaga to mniej czasu i pieniędzy, żeby rozpocząć działalność skutecznie, tym pozycja danej firmy jest słabsza. Natomiast branża gdzie bariera wejścia jest wysoka, zmniejsza ryzyko powstania nowej konkurencji, co pozwala obecnym firmom negocjować lepsze warunki.
Siła dostawców
Ten czynnik opisuje to, jak łatwo dostawcy mogą wpłynąć na koszty prowadzenia firmy. Wpływ na to ma m.in. liczba kluczowych dostawców danych towarów lub usług, jak wyjątkowi są to dostawcy oraz ile kosztuje przejście z jednego dostawcy na drugiego. Zasada jest prosta — im mniejsza jest liczba dostawców, tym ważniejsza jest ich rola w negocjacjach, to osłabia pozycję firmy. Natomiast gdy istnieje wielu dostawców, gdy koszty przełączenia między nimi są niskie, to wtedy firma ma duże możliwości do zmniejszania kosztów prowadzenia działalności.
Siła klientów
Czynnik ten opisuje jak duże „znaczenie” ma klient, określa się tutaj m.in.:
- Ilość klientów danej firmy
- Znaczenie pojedynczego klienta
- Koszt pozyskania nowego klienta
Im mniejsza baza znaczących klientów, tym lepsze warunki mogą oni negocjować. Natomiast firmy, które posiadają mniejszych, niezależnych klientów mogą narzucać wyższe ceny, zwiększając tym samym rentowność.
Zagrożenie produktami zastępczymi
Analizując branżę, należy również zastanowić się, czy nie istnieją jakieś substytuty poza branżowe, inne produkty lub usługi, które mogą być stosowane zamiast produktów, lub usług oferowanych przez firmę. Firmy, które nie mają bliskich substytutów, mają większy potencjał do oferowania większych cen. Natomiast jeżeli liczba produktów lub usług zastępczych jest duża i klienci mają alternatywę, to wtedy pozycja firmy może zostać osłabiona.
Podsumowanie
Tak prezentuje się 5 sił Portera. Zrozumienie tych czynników, zrozumienie tego, jak odnoszą się one do danej branży, pomaga w opracowaniu strategii biznesowej przedsiębiorstwom. Tę analizę mogą jednocześnie wykorzystać inwestorzy, w celu dogłębniejszego poznawania pojawiających się okazji.