Inwestorzy, spekulanci, traderzy i analitycy giełdowi od lat prześcigają w poszukiwaniu i tworzeniu coraz to bardziej zaawansowanych wskaźników technicznych. Takie działania mają jeden cel – szybsza identyfikacja ruchu i wygenerowanie większej skuteczności w sygnałach. Czy należy zatem wierzyć, że im bardziej skomplikowany wskaźnik Forex, tym lepsza powinna być jego sprawdzalność? Teorii tej przeczą średnie kroczące.
Średnia krocząca – Moving Average
Średnia krocząca jest jednym z najbardziej uniwersalnych i najpowszechniejszych wskaźników, a ze względu na swoją konstrukcję oraz łatwość jej obliczania stanowi podstawę praktycznie większości analiz technicznych. Swoją popularność zawdzięczają obiektywizmowi oraz łatwości w interpretacji.
Każdy, kto choć raz spotkał się z analizą techniczną, musiał natknąć się na średnie kroczące. Są one używane zarówno w najprostszych strategiach jak i złożonych, skomplikowanych systemach transakcyjnych z których nierzadko korzystają również banki inwestycyjne czy fundusze hedgingowe.
Czym jest średnia krocząca?
Jest to proste narzędzie, które identyfikuje obecny trend na rynku, a odpowiednio zinterpretowana może również sygnalizować moment jego odwrócenia.
Każda średnia krocząca jest otrzymywana poprzez obliczenie średniej ceny z przeszłych okresów.
Jak wskazuje pierwszy człon terminu średniej kroczącej, jest to średnia z pewnej grupy danych liczbowych. Jeśli na przykład chcemy uzyskać 5-dniową średnią z cen zamknięcia, to należy dodać do siebie ceny z ostatnich pięciu dni i podzielić wynik przez 5. Analogicznie, jeżeli chcemy uzyskać 21-dniową średnią z cen zamknięcia, dodajemy ceny zamknięcia z ostatnich 21 dni i dzielimy przez 21.
Jak wskazuje drugi człon tego terminu, jest to średnia, która uwzględnia stały niezmienny okres czasu. Patrząc na nasz przykład, średnia z cen zamknięcia z ostatnich pięciu dni będzie przesuwać się do przodu z każdym kolejnym dniem notowań.
Widać tu jedną ważną cechę średniej kroczącej (pomarańczowa linia). Zobaczcie, że wzrost ceny z 140 na 160 spowodował wzrost tylko o 6 jednostek na średniej cenie. Średnia jest zatem niwelatorem odchyleń oraz jednorazowych anomalii na wykresie.
Średnia krocząca jako niwelator odchyleń
Średnia krocząca jest z istoty narzędziem badania istniejącego już trendu, a jej zadaniem jest rozpoznanie istniejącego lub zasygnalizowanie nowego trendu. Średnia krocząca ma śledzić przebieg tego trendu i można ją traktować jako swojego rodzaju krzywą linię trendu. Średnia ta podąża w ślad za ruchem cen i dopiero po fakcie będzie nas informowała, że rozpoczął się pewien nowy trend.
Te uśrednienie cen pozwala na uzyskanie mniej pofalowanej linii niż sam wykres, ułatwiając w ten sposób obserwację głównego trendu.
Krótsza średnia, w tym wypadku 20-dniowa, trzyma się bliżej ruchu cen niż średnia z długiego okresu, w tym przypadku 200-dniowa. Średnie krótkoterminowe są bardziej czułe na ruch cen niż średnie długoterminowe. Widać to w przykładzie gdzie cena wielokrotnie przebija średnią 20-dniową, zarówno z dołu jak i z góry a w tym samym czasie średnia 200-dniowa ani razu nie została dotknięta przez wykres.
Rodzaje średnich kroczących
Oprócz wyboru odpowiedniego okresu wykorzystywanych do obliczania średnich kroczących, należy również rozdzielić średnie ze względu na ich sposób obliczania. Istnieje kilka rodzajów średnich, a najczęściej wykorzystywanymi są:
- Prosta średnia krocząca (SMA – Simple Moving Average)
- Wykładnicza średnia krocząca (EMA – Exponential Moving Average)
Prosta średnia krocząca (SMA – Simple Moving Average)
Z tą średnią zaznajomiliśmy się już w naszym przykładzie we wstępie. Jest to średnia arytmetyczna cen z określonej przez nas liczby poprzednich okresów. Człon „krocząca” mówi o tym, że każda nowa cena będzie kreśliła nową średnią kroczącą z wyłączeniem najstarszej wartości.
Wykładnicza średnia krocząca (EMA – Exponential Moving Average)
Średnia krocząca wykładnicza będzie opierała się na średniej ważonej, której wagi nie będą zmieniały się liniowo, a jak sama nazwa wskazuje, wykładniczo. Średnia ta będzie przypisywać większą wagę do ostatnich wartości aniżeli do wartości starszych. Przykładowo, jeżeli będziemy liczyć EMA z ostatnich 20 okresów, to cena z najstarszego okresu będzie najmniej istotna przy wyliczaniu obecnej wartości średniej. Analogicznie, ostatnia cena będzie najbardziej istotna.
Wynika z tego, że EMA będzie lepiej obrazować obecne warunki panujące na rynku. Jest bardziej czuła dlatego EMA szybciej reaguje na zmiany niż SMA. Wadą tej średniej, w porównaniu z SMA, jest większe prawdopodobieństwo złej interpretacji ze względu na zaistnienie anomalii na bieżącej cenie.
Którą średnią kroczącą wybrać?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. EMA może dawać sygnały kupna lub sprzedaży w szybszy sposób jednak z większą szansą na niepowodzenie. SMA wysyła mniej sygnałów co ogranicza naszą częstotliwość transakcji ale z drugiej strony pojawienie się sygnału powinno być skuteczniejsze.
Skuteczne posługiwanie się średnimi wiąże się z dodatkowym problemem. Oprócz wyboru metodologii obliczania średniej (SMA lub EMA) należy odpowiedzieć na pytania typu:
- Ile dni ma zostać objętych średnią?
- Czy zastosować średnią krótko czy długoterminową?
- Czy korzystniej będzie użyć kilku średnich czy może jednej?
Odpowiedzi powinno się uzależnić od historycznego zachowania cen i wybrania odpowiednich ustawień średnich kierując się zasadą powtarzalności. Każdy instrument będzie inaczej funkcjonował i tak przykładowo dla jednego instrumentu zastosowanie strategii na przebicie średniej SMA będzie generować wejścia o największej skuteczności podczas gdy na drugim instrumencie największą sprawdzalność będzie miała strategia bazująca na przecięciu dwóch średnich.
Zasadą, którą należy się kierować jest fakt, że jeżeli średnia z X okresów sprawdzała się w przeszłości generując prawidłowe sygnały, to można liczyć na powtarzanie się tych schematów w przyszłości. Cała sztuka polega na tym, aby odnaleźć taką średnią, która jest dostatecznie czuła aby wcześnie wysyłała sygnały, a jednocześnie na tyle odporna by nie reagowała na przypadkowe zakłócenia głównego trendu.
Ustalono, że najbardziej efektywnymi okresami dla średnich kroczących są: 9, 10, 18, 20, 40, 50, 100 i 200.
Wykorzystanie średnich kroczących
Posługiwanie się jedną średnią kroczącą
Pierwszym możliwym zastosowaniem średniej kroczącej jest posługiwanie się jedną średnią. Nanosimy na wykres naszą średnią i dokonujemy bardzo prostej interpretacji.
Jeżeli cena jest powyżej średniej, obowiązuje nas trend wzrostowy i analogicznie, jeżeli cena znajduje się poniżej średniej, obowiązuje trend spadkowy.
Drugą interpretacją jednej średniej kroczącej z którą możemy się spotkać to kupno w momencie gdy cena zamknięcia wybija ponad średnią kroczącą oraz sprzedaż w momencie przebicia średniej kroczącej dołem.
Sygnałem kupna w tego typu strategiach jest przebicie z dołu w górę średniej kroczącej przez cenę zamknięcia (Uwaga: słowo klucz cena zamknięcia) natomiast sygnał sprzedaży pojawia się, kiedy cena zamknięcia przebija średnią kroczącą z góry w dół. Dodatkowo najlepiej poczekać na potwierdzenie ruchu poprzez test średniej kroczącej przez cenę (w jaki sposób działa strategia tego typu opisaliśmy w artykule Strategia WKW – sposób na skuteczną analizę rynku)
Jak widać na przykładzie, średnia krocząca jest również podążającym za ceną oporem i wsparciem. Widać trzykrotne podejście ceny do średniej, a czwarte kończy się przebiciem i pierwszym mocniejszym zjazdem w dół. Jest to ciekawa zależność. Polecam poobserwować, że jeżeli rynek podchodzi pod jakiś opór bądź wsparcie czwarty raz, to zazwyczaj jest ono przebijane. Rynek przebił średnią kroczącą, która w tym wypadku była wsparciem dla ceny, następnie przetestował ten poziom co zakończyło się kontynuacją nowego już trendu spadkowego w postaci spadku o 1.50 USD.
Posługiwanie się dwiema średnimi kroczącymi
Drugim możliwym zastosowaniem jest użycie dwóch różnych średnich kroczących – krótkoterminowej i długoterminowej. Podejście to nazywa jest metodą podwójnego przecięcia ze względu na interpretacje. Jeżeli krótkoterminowa średnia (zielona) znajduje się powyżej długoterminowej (niebieska), obowiązuje nas trend wzrostowy. Jeżeli natomiast krótkoterminowa średnia (zielona) znajduje się poniżej długoterminowej (niebieska), obowiązuje trend spadkowy. Sygnał zmiany trendu (a zarazem sygnał kupna/sprzedaży) występuje w momencie przecięcia się średnich kroczących.
Najlepiej to zobrazować za pomocą z życia wziętego przykładu:
Wykres możemy podzielić i wyodrębnić trendy. Można tutaj zauważyć cztery przecięcia się średnich kroczących (żółte kropki) więc mieliśmy do czynienia z czterokrotną zmianą trendu. Kiedy średnia krocząca krótkoterminowa (niebieska) jest powyżej długoterminowej (różowa), mamy trend wzrostowy. Jeśli średnia krocząca długoterminowa (różowa) jest powyżej krótkoterminowej (niebieska), mamy trend spadkowy.
Podsumowanie
Średnie kroczące pomimo swojej prostoty stanowią bardzo wartościowe narzędzie analizy technicznej. Ich zaletą jest szerokie zastosowanie w strategiach inwestycyjnych, możliwość wykorzystania na wszystkich rynkach, jasne sygnały kupna i sprzedaży oraz wygładzenie notowań. Niestety, średnie są praktycznie bezużyteczne w momencie pojawienia się przestoju na rynku, okresach konsolidacji oraz trendów bocznych.
Pamiętaj, że wskaźniki i oscylatory często potrafią generować fałszywe sygnały dlatego nigdy nie oczekuj od jakiejkolwiek strategii 100% skuteczności. Wszystkie narzędzia mają na celu zwiększenie prawdopodobieństwa sukcesu ale nigdy nie będzie ono stuprocentowe.