Zrozumienie na czym polega dźwignia finansowa i czym jest depozyt zabezpieczający to podstawy na rynku instrumentów lewarowanych. Wielu początkujących inwestorów nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że inwestując w dany instrument używa dźwigni. Aby sprawnie inwestować na rynku Forex czy kontraktów terminowych, warunkiem koniecznym jest wiedza na temat jak działa dźwignia finansowa i depozyt zabezpieczający. Dzisiaj omówimy te dwa pojęcia oraz pokażemy czym się różnią.
Co to jest dźwignia finansowa?
Ogółem dźwignia powinna nam kojarzyć się z maszyną, której zadaniem jest uzyskanie działania większej siły przy użyciu zdecydowanie mniejszej siły. Ta sama zasada tyczy się dźwigni finansowej. To właśnie ona odpowiada za możliwość inwestycji dużą sumą pieniędzy za pomocą niewielkiej części własnych środków.
Dźwignia finansowa odpowiada za możliwość podejmowania większego ryzyka na rynku. Za jej pomocą uzyskujemy możliwość inwestycji większą sumą pieniędzy w celu uzyskania większego zysku.
Przykładowo, jeżeli nasz broker umożliwia handel z dźwignią 1:100 to aby otworzyć pozycję o wartości 100 000 PLN, musimy posiadać na rachunku 1000 PLN. Kontrolujemy sumę 100 000 PLN kwotą 1000 PLN.
Jeśli nasza suma inwestycji wzrośnie do 101 000 PLN (+1%), nasze początkowe saldo 1000 PLN zwiększy się o kolejne 1 000 PLN (+100%).
Jeśli natomiast nasza suma inwestycji spadnie do 99 000 (-1%), nasze saldo początkowe 1000 PLN zaksięgujemy po stronie strat, a nasze saldo rachunku wyniesie 0 (-100%).
Dlatego tak ważna jest równowaga pomiędzy możliwością uzyskania większego zysku a narażeniem się na duże ryzyko straty. Działa ona na zasadzie miedza obusiecznego. W rękach wprawnego wojownika stanowi śmiercionośne narzędzie jednak w rękach początkującego może doprowadzić do nieumyślnego odcięcia kończyny.
Co to jest depozyt zabezpieczający?
Depozyt zabezpieczający idzie w parze z użyciem dźwigni finansowej. Jest to nic innego jak kwota, którą przeznaczamy na depozyt potrzebny do otworzenia danej pozycji. Depozyt zabezpieczający (margin) zwykle wyrażany jest jako procent pełnej kwoty pozycji. Często można się spotkać w określeniami brokerów, którzy mówią o wymaganym depozycie na poziomie 2%, 1% czy 0,5%. Jeśli broker wymaga depozytu na poziomie 2%, oznacza to dźwignię 1:50. Poniżej znajdziesz odpowiedniki dźwigni w stosunku do wymaganego depozytu przez brokera.
W przypadku naszego wcześniejszego przypadku, kwota 1000 PLN, która potrzebna była do otworzenia pozycji o wartości 100 000 PLN to właśnie depozyt zabezpieczający.
Jest to kwota, która potrzebna jest do otworzenia pozycji oraz do utrzymania jej w przypadku pojawienia się straty na rachunku. W momencie zawarcia transakcji, kwota ta jest blokowana na rachunku do momentu zamknięcia pozycji.
Wartość depozytu zabezpieczającego ściśle zależy od poziomu wykorzystanej dźwigni finansowej.
Wzór na wyliczenie depozytu zabezpieczającego
[cena rynkowa instrumentu] x [ilość jednostek w locie] / dźwignia finansowa = depozyt zabezpieczający
Poniżej dam przykład wyliczenia depozytu zabezpieczającego dla pary EURUSD
Dźwignia 1:100, 1 lot EURUSD, kurs pary 1.1400
1.1400 x 100 000 / 100 = 1140 USD
Dźwignia 1:100, kupno 1 lot EURUSD, kurs pary 1.1400
Nie musisz znać wszystkich wzorów na wyliczanie depozytów zabezpieczających. Na naszej stronie znajdziesz kalkulator do szybkiego wyliczenia depozytów Kalkulator depozytu zabezpieczającego
Wartość depozytu zabezpieczającego jest przeliczany w momencie otwarcie pozycji po aktualnym kursie w którym utrzymujemy rachunek. Na podstawie depozytu zabezpieczającego brokerzy wyliczają poziom zabezpieczenia na rachunku oraz poziom stop out.
Co to jest poziom zabezpieczenia?
Poziom zabezpieczenia czyli margin level to stosunek wszystkich środków utrzymywanych na rachunku u brokera do wartości depozytu zabezpieczającego. Jest to równanie, które informuje nas jaka część wszystkich naszych funduszy może zostać użyta do otworzenia nowych pozycji.
Im większy poziom zabezpieczenia tym większa ilość wolnych środków.
I mniejszy poziom zabezpieczenia tym mniejsza ilość środków do otwarcia kolejnych pozycji.
Wzór na poziom zabezpieczenia:
Saldo rejestru operacyjnego / depozyt zabezpieczający * 100% = poziom zabezpieczenia
Przykładowo, jeżeli na rachunku utrzymujemy środki w wysokości 1000 USD i zdecydowaliśmy się na otworzenie pozycji o wartości 100 000 USD przy użyciu dźwigni finansowej 1:100 (depozyt zabezpieczający 1000 USD), to nasz poziom zabezpieczenia wyniesie 100%.
1000 USD / 1000 USD *100% = 100%
Jeżeli zdecydowalibyśmy o otworzeniu tej samej pozycji, tyle że na naszym rachunku widniałaby kwota 30 000 USD, to nasz poziom zabezpieczenia wyniesie:
30 000 USD / 1000 USD *100% = 3 000 %
Należy sobie zdawać sprawę, że może dojść do spadku bądź wzrostu poziomu zabezpieczenia ze względu na powiązanie poziomu zabezpieczenia z saldem rejestru operacyjnego (SRO bądź Equity). SRO jest sumą depozytów oraz wyniku z niezamkniętych transakcji, która jest na bieżąco wyliczana przez brokera. Krótko mówiąc, pozycja ta zmienia się w trakcie zmian cen na rynku.
Następstwem tej zależności jest fakt, że nasz depozyt zabezpieczający może spaść poniżej 100%. Przykład:
Zdecydowaliśmy się na otworzenie transakcji na wzrost o wartości 100 000 USD, przy użyciu dźwigni finansowej 1:100 (depozyt zabezpieczający 1000 USD) przy saldzie rejestru operacyjnego na poziomie 1000 USD. Nasz poziom zabezpieczenia w momencie otworzenia transakcji wynosi 100%. Instrument w kilka godzin zmienia swoją wartość, a suma transakcji wyceniana jest teraz na 99 700 USD. Nowe saldo rejestru operacyjnego wynosi 1000 USD – 300 USD (jest to kwota o którą zmieniła się wartość inwestycji) = 700 USD.
Nowy poziom zabezpieczenia: 700 USD / 1000 USD *100% = 70%
Rozsądnie jest utrzymywać saldo rachunku znacznie powyżej granicy 100% ponieważ spadek poniżej tej wartości uniemożliwi nam otwarcie jakiejkolwiek nowej pozycji co w efekcie odbiera nam szansę na efektywne zarządzanie naszym rachunkiem.
Co to jest margin call?
Jak już pokazaliśmy w poprzednim przykładzie, może dojść do sytuacji w której nasz poziom zabezpieczenia spada poniżej 100%. Tj. mamy na rachunku mniej środków, aniżeli potrzebowaliśmy do otworzenia danej transakcji.
W języku brokerów, występuje wtedy sytuacja margin call czyli wezwanie do uzupełnienia depozytu. Najczęściej wygląda to w ten sposób, że platforma informuje nas o konieczności zrobienia dodatkowego depozytu bądź pracownik brokera dzwoni do nas opisując daną sytuację.
W momencie spadku poziomu zabezpieczenia poniżej 100%, broker w pewnym momencie ma prawo do zamknięcia naszych stratnych pozycji. W jaki sposób jest to przeprowadzane, opisane jest w umowie pomiędzy klientem a brokerem. Można się spotkać z kilkoma metodologiami (chodzi o kolejność zamykania zleceń). Najczęściej spotykanym scenariuszem jest zamykanie kolejno pozycji przynoszących największą stratę na rachunku. Istnieją jednak brokerzy, którzy zamykają największe pozycje (bez kierowania się wynikiem na transakcji).
Co to jest stop out?
W przypadku brokerów objętych dyrektywą MIFID, wartością krytyczną jest poziom zabezpieczenia o wartości 50%. Jest to wartość, przy której brokerzy automatycznie zamykają nasze pozycje.
Dzieje się to automatycznie, bez naszej ingerencji. Pamiętajmy, że zamknięta pozycja przez mechanizm stop out jest nieodwracalna! Jeśli spóźniliśmy się z uzupełnieniem depozytu, nie ma możliwości przywrócenia jej z powrotem na rachunek.
Niestety, od wartości 100% do 50% poziomu zabezpieczenia jest niedaleka droga. Jest to najczęstszy powód utraty kapitału przez nowych inwestorów.
Dźwignia finansowa, która jest nierozłącznym mechanizmem rynków Forex, potęguje chęć zysku co w połączeniu z początkowym inwestorem na rynku często prowadzi do margin callów oraz stop outów.
Niestety bardzo często można się spotkać z hazardowym podejściem do rynków lewarowanych (transakcje typu all in). Kluczem do czerpania zysków w długim terminie jest korzystne podejście do dźwigni finansowej. Warto poświęcić uwagę na nasze zarządzanie ryzykiem na rachunku. Najczęściej początkujący inwestorzy zaczynają od strategii wejść i wyjść z rynku, zapominając w ogóle o istnieniu zagadnienia risk management. Pamiętajmy, że pojęcie zarządzania ryzykiem jest fundamentem w świecie inwestycji.
Podsumowując, pojęcie dźwigni finansowej jest dla nas korzyścią. Handel przy użyciu depozytu zabezpieczającego jest dla nas bardziej opłacalny niż tradycyjne inwestycje ze względu na możliwość użycia większej sumy pieniędzy.